เพลงชาติรัสเซียเคยมีเพลงอะไรบ้าง และมีที่มาอย่างไร

ประเทศรัสเซียเป็นหนึ่งในประเทศที่มีเพลงชาติหลายเพลงที่โดดเด่นตลอดหน้าประวัติศาสตร์หลายร้อยปี แต่ละเพลงล้วนแต่แสดงถึงสถานะการเมืองของประเทศในเวลานั้นได้อย่างดีว่าเป็นอย่างไร

เรามาดูกันดีกว่า เพลงชาติรัสเซียเคยใช้เพลงอะไรบ้าง

Let the Thunder of Victory Rumble

ก่อนศตวรรษที่ 19 รัสเซียยังไม่มีเพลงชาติเป็นทางการ แต่โดยส่วนใหญ่แล้ว เพลงที่ใช้เปิดบ่อยครั้งในพิธีสำคัญๆของจักรวรรดิรัสเซีย คือ Let the Thunder of Victory Rumble! (Гром победы, раздавайся) เนื้อเพลงถูกแต่งโดย Gavrila Derzhavin ส่วนเนื้อร้องถูกแต่งโดย Osip Kozlovsky เนื่องในโอกาสที่กองทัพรัสเซียมีชัยเหนืออาณาจักรออตโตมันในปี ค.ศ.1791

เนื้อเพลงสรรเสริญเกียรติยศของชาวรัสเซียที่เอาชนะเหนือกองทัพเติร์กได้ และทำให้การคุกคามของพวกเติร์กกลายเป็นอดีต และยังยกย่องความเป็นผู้นำของซาริซาแคทเทอรีนมหาราชด้วย

สุดท้ายแล้วเพลงนี้ถูกแทนที่ด้วยเพลง The Prayer of Russians ที่ทำหน้าที่เป็นเพลงชาติอย่างเป็นทางการในปี ค.ศ.1816

The Prayer of Russians

The Prayers of Russians (Молитва русских) เป็นเพลงชาติอย่างเป็นทางการเพลงแรกของรัสเซีย อเล็กซานเดอร์ที่ 1 โปรดให้แต่งเพลงชาติขึ้นหลังจากที่กองทัพรัสเซียสามารถขับไล่กองทัพฝรั่งเศสออกไปจากดินแดนรัสเซียได้ทั้งหมด

Vasily Zhukovsky ได้รับหน้าที่ให้แต่งเนื้อร้อง ส่วนทำนองใช้เพลง God Save The Queen ของอังกฤษมาดัดแปลง สุดท้ายแล้วจึงเกิดเป็นเพลง The Prayer of Russians ขึ้น

เนื้อเพลงที่ผู้ประพันธ์แต่งขึ้นสรรเสริญซาร์แห่งรัสเซียว่าเป็นผู้ปกป้องแผ่นดินและปวงชนรัสเซียทั้งมวล และมีความเมตตาต่อทุกคนภายใต้จักรวรรดิของพระองค์

อย่างไรก็ตามด้วยความที่ทำนองไม่ใช่แบบรัสเซีย ทำให้เพลงดังกล่าวถูกแทนที่โดย God Save The Tsar! ในปี ค.ศ.1833

God Save The Tsar!

เพลงชาติที่ได้ชื่อว่าเป็นเพลงชาติเพลงแรกที่แท้จริงของชาวรัสเซีย เพราะมันถูกแต่งขึ้นทั้งทำนองและเนื้อร้องโดยชาวรัสเซีย และบรรเลงในภาษารัสเซีย God Save The Tsar! ( Боже, Царя храни!) เป็นเพลงที่ประพันธ์โดย Alexei Lvov (ทำนอง) และ Vasily Zhukovsky (เนื้อร้อง)

หลังจากที่มีการประกวดเพลงชาติเพลงใหม่ เพลงนี้ได้ถูกเลือกโดยซาร์นิโคลัสที่ 1 ให้เป็นเพลงชาติของรัสเซีย เพราะเพลงนี้ฟังดูเกรียงไกรและควรคู่กับบารมีของซาร์แห่งรัสเซียเป็นอย่างยิ่ง

เนื้อเพลงนี้กล่าวถึงความยิ่งใหญ่ของซาร์แห่งรัสเซีย ผู้แข็งแกร่ง ยิ่งใหญ่ และน่าเกรงขาม โดยเฉพาะต่อศัตรู ในเรื่องทำนองอาจจะฟังดูคล้ายเพลงสวดในศาสนาคริสต์ ซึ่งค่อนข้างเป็นเรื่องทั่วไปของเพลงชาติในเวลานั้น

God Save The Tsar! เป็นเพลงชาติของจักรวรรดิรัสเซียอยู่นานหลายสิบปี จนกระทั่งการปฏิวัติกุมภาพันธ์เกิดขึ้นทำให้ราชวงศ์โรมานอฟสิ้นสุดลง

ปัจจุบัน God Save The Tsar! มีให้ฟังหลายเวอร์ชัน แต่โดยส่วนตัวแล้ว ผมคิดว่าไม่มีเวอร์ชันใดดีกว่าเวอร์ชันที่อัดในปี ค.ศ.1915

Worker’s Marseillaise

Worker’s Marseillaise (Рабочая Марсельеза) เป็นเพลงชาติในช่วงสั้นๆ ที่รัฐบาลชั่วคราวปกครองรัสเซียในปี ค.ศ.1917

เพลงนี้จริงๆแล้วแต่งก่อนการปฏิวัติหลายทศวรรษ โดยเนื้อร้องภาษารัสเซียแต่งโดย Pyotr Lavrov ส่วนทำนองนำเพลงชาติฝรั่งเศสมาโดยตรง

เนื้อเพลงมีลักษณะซ้ายจัด และปลุกระดมให้เหล่าคนงานผู้หิวโหยและทนทุกข์ลุกขึ้นสู้ เพื่อปลดปล่อยตนเองจากการกดขี่ของชนชั้นสูง และถึงกับสนับสนุนให้ฆ่าฟัน “ซาร์ผู้กระหายเลือด” ด้วย ดังนั้นไม่ต้องสงสัยว่าเพลงนี้หัวรุนแรงกว่าเพลง Marseillaise ที่เป็นเพลงต้นแบบเสียอีก

ไม่ต้องสงสัยว่านิโคลัสและครอบครัวต้องทรมานเพียงใดจากการที่ต้องฟังเพลงนี้ทุกวันระหว่างที่ถูกคุมขังอยู่ที่พระราชวังอเล็กซานเดอร์ ในช่วงเวลานั้นเพลงนี้ถูกเปิดทุกที่ทุกแห่งไม่ว่าจะเป็นตามถนน หรือในโรงมหรสพทั่วไป

ในกรุงเปโตรกราดแล้วนั้น เรียกได้ว่าเสียงเพลงเปิดดังไปทั่วเมืองและอาณาบริเวณโดยรอบเลยทีเดียว

อย่างไรก็ตามหลังจากพวกบอลเชวิคมีอำนาจ เลนินไม่ชอบที่เพลงนี้มีกลิ่นอายของการปฏิวัติฝรั่งเศสและประเทศฝรั่งเศสที่เลนินมองว่ามีความเป็น “bourgeois” (ชนชั้นกระฎุมพี) มากเกินไป เลนินจึงให้ยกเลิกการใช้เพลงนี้เป็นเพลงชาติและเปลี่ยนเป็นเพลงอื่นแทน

The Internationale

เพลงที่เลนินเลือกเข้ามาแทนคือ เพลง The Internationale เพลงระดับสุดยอดของฝ่ายซ้ายทั่วโลก เพลงนี้แต่งโดย Eugène Pottier (เนื้อร้อง) และ Pierre De Geyter (ทำนอง) ในช่วงปลายศตวรรษที่ 19

เนื้อเพลงแน่นอนว่าแสดงถึงแนวคิดซ้ายจัด กล่าวคือเรียกร้องให้ประชาชนทุกคนลุกขึ้นสู้ เพราะทุกคนควรจะเท่าเทียมกัน พวกแรงงานที่เป็นคนทำงานควรจะได้รับประโยชน์ไม่ใช่พวกที่นั่งอยู่สูง แต่สูบเลือดสูบเนื้อพวกที่ทำงานอยู่เบี้องล่าง ทุกคนควรจะนำสิ่งที่ถูกขโมยไปกลับคืนมาได้แล้ว

เพลงนี้ถูกใช้เป็นเพลงชาติของสหภาพโซเวียตในปี ค.ศ.1918-1944 จนกระทั่งเพลงชาติถูกเปลี่ยนเป็นเพลงชาติของสหภาพโซเวียต (State Anthem of the Soviet Union) ที่แต่งขึ้นใหม่ในเวลาต่อมา

State Anthem of the Soviet Union

State Anthem of the Soviet Union (Государственный гимн Советского Союза) เป็นเพลงที่แต่งขึ้นมาโดยเฉพาะเพื่อเป็นเพลงชาติของสหภาพโซเวียต

ในปี ค.ศ.1943 เพื่อสมานไมตรีกับฝ่ายพันธมิตรตะวันตกระหว่างสงครามโลกครั้งที่ 2 รัฐบาลโซเวียตได้ละทิ้งแนวคิดการปฏิวัติโลก และยุบองค์กร Comintern ไปแล้ว ทำให้เพลง Internationale ที่เกี่ยวข้องกับองค์กรดังกล่าวไม่เหมาะสมจะเป็นเพลงชาติอีกต่อไป

สำหรับเพลง State Anthem of the Soviet Union นี้เดิมทีมีแต่ทำนอง มันถูกแต่งโดย อเล็กซานเดอร์ อเล็กซานดรอฟเพื่อเป็นเพลงสำหรับใช้ในพรรคบอลเชวิคตั้งแต่ในปี ค.ศ.1938 แต่ในปี ค.ศ.1944 สตาลินได้เลือกเพลงนี้เป็นเพลงชาติเพลงใหม่ และมีการแต่งเนื้อร้องขึ้นมาโดย Gabriel El-Registan และ Sergey Mikhalkov

เนื้อเพลงกล่าวถึงชัยชนะของโซเวียตเหนือเยอรมนีที่จะมาถึงในไม่ช้า และสรรเสริญเลนินและสตาลินไปในคราวเดียวกันด้วย

อย่างไรก็ตามในปี ค.ศ.1956 รัฐบาลโซเวียตได้ยกเลิกเนื้อเพลงดังกล่าว เพราะว่ามันล้าสมัยไปแล้วจากการที่สงครามจบไปแล้ว และประเทศก็ยังอยู่ในช่วงที่กำลังลดแนวคิดทั้งหลายของสตาลินออกไปด้วย (De-Stalinization) แต่ทว่าเพลงนี้ก็ยังใช้เป็นเพลงชาติอยู่ เพียงแต่ไม่มีเนื้อเพลงเท่านั้นเอง

ในปี ค.ศ.1977 Sergey Mikhalkov ได้รับมอบหมายให้แต่งเนื้อเพลงขึ้นใหม่ โดยเน้นไปที่การสรรเสริญปวงชนและประเทศสหภาพโซเวียต ภายในเนื้อเพลงยังคงมี “เลนิน” อยู่ แต่ตัด “สตาลิน” ออกไปจนหมด

เพลงและเนื้อเพลงชุดใหม่นี้เป็นเพลงชาติของสหภาพโซเวียตมาจนถึงปี ค.ศ.1990 ที่สหภาพโซเวียตล่มสลาย

The Patriotic Song

The Patriotic Song หรือ Patrioticheskaya Pesnya (Патриоти́ческая пе́сня) เป็นเพลงชาติของรัสเซียในยุคของบอริส เยลซิน

หลังจากสหภาพโซเวียตล่มสลาย ประเทศรัสเซียต้องการเพลงชาติเพลงใหม่ที่ปราศจากสิ่งที่เกี่ยวข้องกับยุคโซเวียต เยลซินได้รับการแนะนำให้หวนกลับไปใช้ God Save The Tsar! แต่เปลี่ยนเนื้อร้องเสียใหม่ แต่เยลซินปฏิเสธ และไปนำทำนองที่ Mikhail Glinka เคยแต่งไว้ในปี ค.ศ.1833 มาเป็นเพลงชาติแทน หากแต่ว่าเพลงนี้ไม่เคยมีการแต่งเนื้อร้องประกอบที่ได้ยอมรับอย่างเป็นทางการแต่อย่างใด

เพลงนี้ถูกใช้เป็นเพลงชาติรัสเซียตั้งแต่ ปี ค.ศ.1990-2000 แต่ทำให้เกิดเสียงบ่นมากขึ้นทุกที นักกีฬาต่างบ่นว่าเพลงชาติไม่มีเนื้อร้องทำให้ไม่สามารถร้องเหมือนกับนักกีฬาชาติอื่นๆ เวลารับเหรียญรางวัลอย่างในกีฬาโอลิมปิกได้ ส่วนประชาชนทั่วไปก็บ่นว่าฟังยาก ไม่ได้สร้างแรงบันดาลใจ และซับซ้อนเกินไป

ดังนั้นวลาดิเมียร์ ปูตินจึงให้เปลี่ยนเพลงชาติใหม่ ทำให้ เพลง The Patriotic Song กลายเป็นอดีตเพลงชาติไปโดยปริยาย

State Anthem of the Russian Federation

State Anthem of the Russian Federation (Госуда́рственный гимн Росси́йской Федера́ции) เป็นเพลงชาติในปัจจุบันของประเทศรัสเซีย

เรื่องทำนองเพลง ปูตินสนับสนุนให้หวนกลับไปใช้ทำนองของเพลงชาติโซเวียต แต่ให้แต่งเนื้อร้องเสียใหม่ที่เชิดชูประวัติศาสตร์และวัฒนธรรมของชาวรัสเซีย

นี่เป็นความฉลาดของปูติน เขาสามารถซื้อใจชาวรัสเซียได้ทั้งสองฝั่ง ทั้งฝั่งที่สนับสนุนและโหยหาความยิ่งใหญ่สมัยโซเวียต เช่นเดียวกับฝั่งศาสนจักรและมวลชนที่คิดถึงความเกรียงไกรและรุ่งเรืองในสมัยจักรวรรดิรัสเซีย

เนื้อร้องของเพลงชาตินี้มีการประกวดทั่วประเทศ แต่สุดท้ายแล้ว รัฐบาลเลือกเนื้อร้องที่แต่งโดย Sergei Mikhalkov คนเดิมที่แต่งเนื้อร้องในเพลงชาติโซเวียตในปี ค.ศ.1944 และ 1977 มาแล้ว (Mikhalkov มีอายุยาวนานมาก เขาเกิดในปี ค.ศ.1913 หรือในสมัยจักรวรรดิรัสเซีย และสิ้นชีวิตในปี ค.ศ.2009 ในสหพันธรัฐรัสเซีย ทำให้เขาเป็นบุคคลสามยุคอย่างแท้จริง)

สิ้นปี ค.ศ.2000 เพลงก็เสร็จสิ้นเรียบร้อยทั้งเนื้อร้องและทำนองและถูกใช้เป็นเพลงชาติรัสเซียมาจนถึงทุกวันนี้