ถ้าเอ่ยถึงอาหารจีนแล้ว คงจะไม่กล่าวถึงซุปหรือน้ำแกงไม่ได้เลย เพราะซุปเหล่านี้เป็นส่วนสำคัญของอาหารจีนเลยก็ว่าได้ โดยเฉพาะอาหารจีนระดับสูงแบบโต๊ะจีน หรือว่า “เหลา” ทั้งหลาย คุณจะพบว่าในเมนูจะมีซุปอย่างน้อย 1 ชนิดอยู่เสมอ
ในซุปจีนแต่ละชนิดจะใส่สมุนไพรจีนลงไปด้วยหลายชนิด เพราะสมุนไพรจีนเหล่านี้ช่วยเพิ่มรสชาติและกลิ่นและยังมีประโยชน์มากต่อร่างกายผู้รับประทานอีกด้วย
เราไปดูกันดีกว่าครับ สมุนไพรเหล่านี้มีอะไรบ้าง
1. Gou Qi
Gou Qi (枸杞) หรือโก๋วฉี่ แต่คนไทยมักเรียกว่าเก๋ากี้ตามภาษาจีนท้องถิ่น ในภาษาอังกฤษจะเรียกว่า Chinese wolfberries ซึ่งจริงๆ แล้วมันก็คือผล Gojiberry ที่ถูกนำมาตากแห้งนั่นเอง ผลของมันมีสีแดงและมีรสหวานครับ
เก๋ากี้เป็นหนึ่งในสมุนไพรจีนที่นิยมใส่ลงไปในซุปมากที่สุด และใช้กันมานานมากกว่า 600 ปีแล้ว นอกจากทำให้น้ำซุปอร่อยแล้ว เก๋ากี้ช่วยบำรุงสายตาและเป็นที่เชื่อกันว่าช่วยบำรุงตับด้วย
2. Huai Shan
Huai Shan (淮山) หรือฮวายซาน คนไทยเรียกว่าฮวยซัว หรือไหว่ซัวตามภาษาจีนท้องถิ่น ภาษาอังกฤษจะเรียกว่า Chinese Yam สมุนไพรจีนชนิดนี้มีรสออกหวาน และเชื่อกันว่ามีประโยชน์มากต่อร่างกาย เพราะช่วยบำรุงอวัยวะต่างๆ ครับ แพทย์แผนจีนเชื่อว่าฮวยซัวสามารถช่วยฟื้นฟูพลังชี่ เพิ่มหยิน ทำให้ร่างกายของผู้รับประทานแข็งแรง
โดยมากแล้วชาวจีนกวางตุ้งนิยมใส่ฮวยซัวแห้งลงไปในซุป ส่วนแบบสดจะใช้ผัดกับเนื้อสัตว์ครับ
3. Hong Zao
Hong Zao (红枣) หรือหงเจ่า คนไทยมักเรียกว่าพุทราจีนแดง หรืออั้งจ้อตามภาษาจีนท้องถิ่น ภาษาอังกฤษเรียกว่า Chinese Dates ครับ คนจีนโปรดปรานสมุนไพรชนิดนี้มาก เพราะมีวิตามินสูงมาก และยังเชื่อกันว่าช่วยชะลอการเติบโตของเซลล์มะเร็งด้วย
ด้วยเหตุนี้ซุปที่ใส่พุทราจีนจึงมักทำขึ้นเพื่อมอบให้ผู้ป่วยที่กำลังฟื้นฟูร่างกายรับประทานครับ
4. Dang Gui
Dang Gui (当归) หรือตังกุยเป็นสมุนไพรจีนที่คนไทยน่าจะเคยได้ยินกันมาบ้าง ภาษาอังกฤษเรียกว่า Angelica Sinensis ครับ
ร้านสมุนไพรจีนทั้งหลายมักจะนำตังกุยมาตากแห้งเพื่อให้ลูกค้าซื้อไปเพื่อนำไปต้มเป็นซุป เมื่อซุปเดือดได้ที่ ตังกุยจะส่งกลิ่นอันหอมหวลน่ารับประทานออกมาครับ บางร้านที่ทำบะกุ๊ตเต๋มักจะใส่ตังกุยลงไปในซุปด้วยเช่นกัน นี่จึงเป็นสาเหตุที่ทำให้บะกุ๊ตเต๋หอมมากนั่นเองครับ
ส่วนมากแล้วคนจีนจะกินเฉพาะซุป และทิ้งตังกุยไปหลังจากกินซุปหมดแล้วครับ
แพทย์แผนจีนเชื่อว่าตังกุยมีประโยชน์มากต่อสุขภาพ โดยเฉพาะกับผู้หญิง เพราะว่าตังกุยช่วยควบคุมการมาของประจำเดือน และฟื้นฟูเลือดที่สูญเสียไปครับ
5. Ginseng
Ginseng (人参) หรือเหยินเซินในภาษาจีน สมุนไพรจีนชนิดนี้ก็คือโสมนั่นเอง แม้ว่าคนไทยจะคุ้นเคยกับโสมเกาหลีมากกว่า แต่คนจีนก็นิยมใช้โสมประกอบอาหารเช่นเดียวกัน โดยโสมถือว่าเป็นสมุนไพรอันดับต้นๆ ของจีนทั้งเรื่องคุณภาพและราคาครับ
โสมนิยมใช้ต้มเป็นซุปฟื้นฟูสุขภาพ แต่คุณอาจจะหากินได้ยากหน่อย เพราะโสมหายากและมีราคาสูงมากครับ
6. Yu Zhu
Yu Zhu (玉竹) หรือยี่ว์จู๋ คนไทยเชื้อสายจีนอาจเรียกว่า “เง็กเต็ก” ภาษาอังกฤษเรียกว่า Solomon’s Seal
สมุนไพรจีนชนิดนี้เป็นชนิดที่เจอบ่อยในซุปหลากชนิด ยี่วจู๋ที่ใช้มักจะเป็นแบบแห้ง เวลาใช้ต้มซุปก็จะต้มเอาวิตามินและแร่ธาตุที่มีประโยชน์ออกมา หลังจากนั้นก็จะทิ้งไปครับ
คนจีนเชื่อว่ายี่ว์จู๋ช่วยบำรุงปอด และช่วยควบคุมโรคเบาหวานด้วยครับ
7. Yirenmi
Yirenmi (薏仁米) ก็คือลูกเดือย (Coix Seed) นั่นเอง ลูกเดือยมักจะถูกใส่ลงไปในต้มในซุปไก่และโจ๊กต่างๆ ชาวจีนเชื่อว่ามันมีสรรพคุณช่วยในการรักษาผิวหน้าให้สวยงาม และยังช่วยลดอาการบวมอีกด้วย
8. Huang Qi
Huang Qi (黄芪) หรือหวงฉี คนไทยมักเรียกว่าอึ่งคึ้ ส่วนภาษาอังกฤษเรียกว่า Astragalus Root ครับ
อึ่งคึ้จัดว่าเป็นสมุนไพรจีนระดับสูง และสามารถช่วยเพิ่มภูมิคุ้มกันตลอดจนบำรุงไต สมุนไพรชนิดนี้นิยมตัดเป็นชิ้นๆ และนำลงไปต้มในซุปครับ
9. Dang Shen
ตั่งเซิน (党参) เป็นสมุนไพรจีนที่คนไทยมักเรียกว่าตั่งเซียม ภาษาอังกฤษเรียกว่า Codonopsis Root ครับ
สมุนไพรชนิดนี้จะถูกตากแห้ง และตัดเป็นชิ้นๆ ก่อนที่จะนำมาต้มเป็นซุป ด้วยความที่ราคาของมันถูกกว่าโสม ตั่งเซียมจึงถูกใช้แทนโสมอยู่บ่อยๆ ครับ
คุณสมบัติของตั่งเซียมคือช่วยในการคลายความเครียด ลดความเหนื่อยล้า และรักษาร่างกายไม่ให้แก่ชราครับ
10. Bai He
Baihe (百合) หรือไป่เหอ ในภาษาอังกฤษจะเรียกว่า Dried Lily Bulbs ครับ นอกจากจะนำมาต้มเป็นซุปแล้ว คนจีนยังนิยมใช้เป็นวัตถุดิบในเมนูผัดๆ ทั้งหลายด้วยครับ
ไป่เหอมีคุณสมบัติช่วยบำรุงปอด ลดอาหารไอ นอกจากนี้คนจีนยังเชื่อว่าไป่เหอช่วยควบคุมอารมณ์ และทำให้หายหงุดหงิดด้วยครับ แต่ในขั้นตอนการทำอาหารต้องกำจัดความขมด้วยการต้มสักรอบหนึ่งก่อนที่จะนำมาทำอาหารครับ
11. Wu Hua Guo
Wu Hua Guo (无花果) หรือ อู๋ฮวากั่ว มันคือลูกฟิกหรือมะเดื่อตากแห้ง (Dried Fig) นั่นเองครับ
คนจีนนิยมนำสมุนไพรชนิดนี้มาต้มซุปเช่นเดียวกัน เพราะนอกจากจะมีวิตามินมากแล้ว มันยังมีประโยชน์มากหลายต่อร่างกาย คนจีนเชื่อว่ามันช่วยบำรุงปอด ม้าม ตลอดจนสายตา แถมยังช่วยล้างลำไส้และลดอาการไอได้อีกต่างหาก
หาสมุนไพรจีนได้อย่างไร
สมุนไพรจีนเหล่านี้สามารถหาได้ไม่ยากนัก คุณสามารถหาซื้อได้ที่ตามซูเปอร์มาร์เก็ตหลายแห่ง หรือว่าตามร้านขายยาจีนที่เยาวราชก็ได้ครับ