“เตียวหุย” หรือ “จางเฟย” (Zhang Fei, 張飛) ในภาษาจีนกลางเป็นตัวละครในนิยายสามก๊ก หนึ่งในสี่วรรณกรรมชั้นเยี่ยมของจีนที่คนไทยรู้จักกันดี เตียวหุยเป็นผู้ติดตามคนแรกๆ ของเล่าปี่
ในสามก๊กฉบับนวนิยาย เตียวหุยเป็นชายที่หัวร้อนง่าย มีอารมณ์ฉุนเฉียว แถมยังชอบดื่มเหล้าและใช้อารมณ์ เอะอะก็ใช้กำลัง อย่างไรก็ตามเตียวหุยก็มีข้อดี เขาเป็นคนซื่อสัตย์ และรักพี่รักน้องอย่างแท้จริง
สำหรับบทความนี้ เราจะมาดูกันครับว่าในประวัติศาสตร์นั้นกล่าวถึงเตียวหุยไว้อย่างไรบ้าง และส่วนไหนที่หลอกว้านจงเขียนแต่งเติมขึ้นมา หรือไม่กล่าวถึงเกี่ยวกับเตียวหุยผู้นี้
เตียวหุยในหน้าประวัติศาสตร์
โดยรวมแล้ว หลอกว้านจงเล่าถึงเตียวหุยได้ดีมากในระดับหนึ่ง วีรกรรมของเตียวหุยในนิยายไม่ต่างอะไรกับประวัติศาสตร์มากนัก ตัวเขาติดตามเล่าปี่ไปแทบทุกหนทุกแห่ง แม้ว่าเขาจะไม่เคยสาบานเป็นพี่น้องกับเล่าปี่และกวนอูที่สวนท้อเหมือนกับในนิยาย แต่เตียวหุยรักทั้งสองราวกับว่าเป็นพี่ชายแท้ๆ ของตนเอง
พงศาวดารสามก๊กของเฉินโซ่วอธิบายว่าเตียวหุยเป็นคนอารมณ์ร้อน หยิ่งผยอง และโหดร้าย แต่ก็เป็นคนที่เคารพผู้ทรงคุณธรรมและเกลียดชังความชั่วร้าย ในเรื่องฝีมือการต่อสู้ เฉินโซ่วเปรียบว่าเตียวหุยเก่งกล้าสามารถถึงขนาดต่อสู้กับข้าศึกจำนวนนับพันได้ เตียวหุยยังเป็นคนกล้าหาญไม่กลัวอันตราย
เล่าปี่เคยตักเตือนเตียวหุยในเรื่องนิสัยของเขาอยู่บ่อยๆ โดยเฉพาะนิสัยที่ชอบเฆี่ยนตีเหล่าทหาร เล่าปี่เคยเตือนเตียวหุยว่า
เจ้าลงโทษพวกเขามากเกินไปมาก เจ้าชอบเฆี่ยนตีพวกทหารที่ปฏิบัติตามคำสั่งของเจ้า นิสัยแบบนี้จะทำให้เจ้าประสบเคราะห์เข้าสักวัน
แม้เล่าปี่จะเตือนเขาหลายต่อหลายครั้ง (เหมือนกับในนิยาย) แต่เตียวหุยไม่เคยลดละนิสัยดังกล่าวได้เลย วาระสุดท้ายของเตียวหุยในหน้าประวัติศาสตร์จึงเหมือนกับในนิยายสามก๊ก นั่นก็คือเขาถูกสังหารระหว่างที่นอนหลับโดยฮอมเกียงและเตียวตัด นายทหารที่ถูกเขาเฆี่ยนตีเป็นประจำ
จะว่าไปแล้ว เตียวหุยกับกวนอูมีความเหมือนกันหลายอย่าง ทั้งสองหัวแข็ง มีความมั่นใจในตนเอง และใจร้อน แต่กวนอูดูแลเหล่าทหารของตนเองดีกว่าเตียวหุยมาก แม้กวนอูจะหยาบคายต่อศัตรู (โดยเฉพาะกับฝ่ายง่อก๊ก) เขาไม่เคยหยาบคายและเกรี้ยวกราดกับทหารของตนเองดังเช่นเตียวหุย ชาวจีนจึงมองกวนอูในแง่บวกมากกว่าเตียวหุยอย่างเทียบไม่ได้
วีรกรรมของเตียวหุยที่ไม่ได้เกิดขึ้นจริง
โดยรวมวีรกรรมของเตียวหุยในหน้าประวัติศาสตร์ไม่ต่างกับในนิยายมากนัก อย่างไรก็ตามหลอกว้านจงมักทำให้วีรกรรมของฝ่ายจ๊กก๊กดูยิ่งใหญ่กว่าความเป็นจริง บางส่วนของวีรกรรมของเตียวหุยที่ปรากฏในนิยายจึงเป็นสิ่งที่หลอกว้านจงแต่งขึ้นมา
อย่างแรก เตียวหุยไม่ได้เป็นผู้เฆี่ยนผู้ตรวจการ เฉินโซ่วบันทึกไว้ว่าเล่าปี่ต่างหากที่เป็นผู้เฆี่ยน! แน่นอนว่าหลอกว้านจงเปลี่ยนให้เตียวหุยเป็นผู้เฆี่ยนแทน เพราะภาพพจน์ของเล่าปี่จะได้บริสุทธิ์ผุดผ่องก็เป็นได้
อย่างที่สอง เตียวหุยไม่เคยปะทะกับลิโป้บนหลังม้าที่ด่านกิสุยก๋วนอย่างที่ปรากฏในนิยาย การสู้รบดังกล่าวเป็นสิ่งที่หลอกว้านจงแต่งขึ้นมาทั้งหมด ดังนั้นที่ว่าเตียวหุยไปด่าลิโป้ว่า “ลูกสามพ่อ” จึงไม่เป็นความจริงด้วยเช่นกัน
อย่างที่สาม ที่สะพานเตียงปัน หลอกว้านจงเล่าไว้อย่างน่าขบขันว่าเตียวหุยตวาดนายทหารฝ่ายโจโฉจนตกม้าตาย เรื่องนี้ไม่น่าเป็นความจริงได้ เฉินโซ่วเขียนไว้ว่าเตียวหุยได้ทำลายสะพาน และขึ้นม้าไปขู่ทหารโจโฉไม่ให้ตามมาเท่านั้น เขาตะโกนว่า
ฉันชื่อ จางยี่เต๋อ ใครที่อยากจะสู้กับฉันก็เดินเข้ามา!
ปรากฏว่าไม่มีทหารโจโฉคนใดที่กล้าเข้าไปสัประยุทธ์กับเตียวหุย ทำให้การถอนหนีของเล่าปี่ดำเนินไปอย่างราบรื่น
อย่างสุดท้าย เตียวหุยไม่เคยสัประยุทธ์กับม้าเฉียวบนหลังม้านับร้อยๆ เพลง แต่ไม่แพ้ชนะกัน ม้าเฉียวเลือกที่จะยอมจำนนต่อเล่าปี่เองด้วยการส่งจดหมายมายอมจำนน เรื่องนี้จึงเป็นผลงานในการแต่งเรื่องของหลอกว้านจงอีกตามเคย
ครอบครัวของเตียวหุย
วีรกรรมของเตียวหุยที่หลอกว้านจงไม่กล่าวถึงคือ การที่เตียวหุยไปฉุดหลานสาวของแฮหัวเอี๋ยนมาเป็นภรรยาของตนเอง
เรื่องมีอยู่ว่าหลานสาวของแฮหัวเอี๋ยนคนนี้ออกไปเก็บฟืน แม้ว่านางจะอายุยังไม่ถึง 15 ปีดี เตียวหุยเห็นนางดูดีจึงเข้าไปฉุดนาง ไม่ปรากฏว่าเตียวหุยได้ล่วงเกินนางหรือไม่ แต่นางได้แต่งงานเป็นภรรยาของเตียวหุยในเวลาต่อมา นางให้กำเนิดบุตรสาวที่ในภายหลังได้แต่งงานกับเล่าเสี้ยนและเป็นหวงโฮ่วของจ๊กก๊ก
เตียวหุยมีบุตรชายกับนางอย่างน้อยสามคน บุตรชายคนแรกคือเตียวเปา หรือจางเปา ที่ในนิยายสามก๊กเล่าว่าเขาได้สืบทอดความเก่งกาจและอาวุธของพ่อ แต่ในความเป็นจริงแล้ว เตียวเปาตายตั้งแต่อายุยังน้อย เขาจึงไม่เคยไปออกศึกกับขงเบ้งเหมือนในนิยายแต่อย่างใด
บุตรชายอีกคนหนึ่งสิ้นชีวิตในการต่อสู้กับทหารวุยก๊กที่ด่านกิมก๊ก เมื่อวุยก๊กทำลายจ๊กก๊กในรัชกาลของเล่าเสี้ยน ส่วนบุตรชายอีกคนยอมจำนนและเดินทางไปวุยก๊กพร้อมกับเล่าเสี้ยน เขาได้รับตำแหน่งเป็น “โหว” มีศักดินาเป็นของตนเองจากฮ่องเต้วุยและจิ้นในที่สุด
Sources:
Chen Shou, Sanguozhi