ถ้าพูดถึงจักรวรรดิอินคา (Inca Empire) คนไทยน่าจะคิดไปถึงมาชู ปิกชู (Machu Picchu) โบราณสถานขนาดใหญ่ในประเทศเปรู ที่เป็นที่รู้จักกันไปทั่วโลก
หากแต่ว่าท่านรู้หรือไม่ จักรวรรดิอินคานี้มีจุดจบที่น่าเศร้า เศร้ามากเสียด้วย
เรามาเริ่มกันที่ประวัติของอาณาจักรแห่งนี้กันอย่างย่อๆ เสียก่อน

ต้นกำเนิดอินคา
ชาวอินคาเรียกจักรวรรดิของตัวเองว่า ทาวันทินสุยุ (Tawantinsuyu) แปลว่าดินแดนทั้งสี่ (ทิศ)
แล้วคำว่า อินคา มาจากไหน
คำว่าอินคาในภาษา Quechua ของชาวอินคา มันแปลว่าผู้นำ หรือ เจ้านาย แต่เดิมคำว่าอินคาใช้เรียกชนชั้นสูงในอาณาจักรซึ่งมีไม่เกิน 40,000 คน เมื่อพวกสเปนมาถึง พวกเขากลับใช้คำๆนี้เรียกชาวทาวันทินสุยุทั้งหมดว่าเป็น ชาวอินคา
ชาวอินคาอาศัยอยู่ที่บริเวณเทือกเขาแอนดีสอันยิ่งใหญ่ พวกเขาเป็นเผ่าเลี้ยงสัตว์ที่อาศัยอยู่ในบริเวณตอนกลางของเปรูที่ติดกับเทือกเขาแอนดีสมาตั้งแต่โบราณ

ก่อนหน้าที่อินคาจะยิ่งใหญ่ ได้มีอาณาจักรตั้งอยู่ที่บริเวณเทือกเขาแอนดีสก่อนหน้าแล้ว ได้แก่อาณาจักรวารี (Wari Empire) และ ติวานากู (Tiwanaku) แต่ทั้งสองก็ล่มสลายไปตามกาลเวลา
อินคาเริ่มเรืองอำนาจในช่วงศตวรรษที่ 15 แมนโค คาแพค (Manco Capac) ได้สร้างเมืองคูซโก (Cuzco) ขึ้น หลังจากนั้นมาผู้คนก็มาอาศัยในคูซโกมากขึ้นตามลำดับ อำนาจของอินคาจึงเพิ่มมากขึ้นไปด้วย
ขยายอำนาจ
ในปี ค.ศ.1438 อินคาได้ซาปาอินคา (ผู้นำสูงสุด) คนใหม่ เขาชื่อว่า ปาชาคูติ (Pachacuti) ผู้นำสูงสุดหรือกษัตริย์พระองค์ใหม่ได้เปลี่ยนให้อินคาเป็นมหาอำนาจ เขาปฏิรูปอินคาให้เข้มแข็งทางด้านเศรษฐกิจและการทหาร หลังจากนั้นจึงนำกำลังเข้าตีเมืองและชนเผ่าอื่นๆ ที่อยู่รายรอบ

เมืองอื่นๆ ต่างสู้อินคาไม่ได้ ทำให้มายอมสวามิภักดิ์มากมาย ภายในเวลายี่สิบกว่าปี ปาชาคูติสามารถทำให้ดินแดนรอบๆเมืองของคูซโกมาอยู่ใต้อำนาจของอินคาทั้งหมด อินคาจึงได้กลายสภาพจากเมืองเล็กๆ เป็นอาณาจักรที่เรืองอำนาจ
หลังจากการจากไปของปาชาคูติ กษัตริย์อินคาได้ทำการขยายดินแดนลงไปทางตอนเหนือและตอนใต้ ทูแพค อินคา สามารถสยบอาณาจักรชิมอ (Chimor) อาณาจักรสำคัญที่ครอบครองส่วนหนึ่งของชายฝั่งเปรูได้เป็นผลสำเร็จ ทำให้พื้นที่ของอาณาจักรอินคาครอบคลุมไปถึงเอกวาดอร์และโคลอมเบียในปัจจุบัน
ในรัชสมัยของกษัตริย์ ฮวยนา คาแพค (Huayna Capac) อินคาได้ครอบครองดินแดนที่เป็นประเทศเปรู และหลายส่วนในประเทศ เอกวาดอร์ โคลอมเบีย อาร์เจนตินา และชิลี อินคาจึงกลายเป็นจักรวรรดิที่ยิ่งใหญ่ที่สุดในอเมริกาใต้ อย่างที่ไม่มีอาณาจักรใดเทียบได้
ฮวยนา คาแพคพยายามจะขยายดินแดนต่อไปอีก ด้วยการบุกลงใต้เข้าไปชิลี แต่เขาต้องเผชิญกับการต่อต้านอย่างหนักจากชนเผ่าต่างๆ อินคาองก็ประสบกับการกบฏของชนเผ่าต่างๆ ด้วย ทำให้การขยายอำนาจของอินคาต้องหยุดลง
ณ เวลานั้น ชาวอินคาร่ำรวยและรุ่งเรือง ราชสำนักอินคาได้ทำการสร้างถนนเพื่อเชื่อมต่อดินแดนอันกว้างใหญ่ของอินคา ว่ากันว่าถนนอินคาจัดว่ายอดเยี่ยมมากในสมัยนั้น มันใช้ในการขนส่งได้ดีมาก แถมยังมีที่พักนักเดินทางให้เติมเสบียงได้อีกด้วย
ไม่มีใครคิดว่าเพียงอีกไม่กี่ปี จักรวรรดิอันยิ่งใหญ่ของพวกเขาจะต้องล่มสลายไปเพราะผูัรุกรานไม่กี่ร้อยคน
การมาของชาวสเปน
ในช่วงต้นศตวรรษที่ 16 ชาวสเปนได้ยึดครองอาณาจักรแอซแทคเป็นที่เรียบร้อยแล้ว พวกเขาพบว่าในอาณาจักรแห่งนั้นมีทองคำจำนวนมาก ทำให้พวกชาวสเปนจำนวนมากรู้สึกพลาดที่ไม่ได้มีส่วนร่วมกับความร่ำรวยในแอซแทค
ชาวสเปนเหล่านี้จึงต้องการค้นหาอาณาจักรใหม่อย่างแอซแทค เพื่อที่จะได้ยึดครองและนำทรัพย์สินความร่ำรวยมาแบ่งกัน
หนึ่งในนักผจญภัยที่ทะเยอทะยานที่สุดคือ ฟรานซิสโก ปิซาร์โร (Francisco Pizarro) และน้องชายของเขา

ปิซาร์โรผู้นี้มีจากดินแดนที่ยากจนที่สุดในสเปน ดังนั้นความกระหายในความมั่งคั่งของเขาจึงมากเป็นพิเศษ ตัวเขาเองก็เป็นญาติห่างๆ ของเฮอร์นัน คอร์เตส ผู้พิชิตอาณาจักรแอซแทคด้วย ดังนั้นเมื่อเขาเห็นญาติได้ดิบได้ดีและร่ำรวย หลังจากพิชิตแอซแทคได้ ทำให้เขาอยากเอาอย่างบ้าง
ดังนั้นปิซาร์โรจึงเดินทางมาจากปานามา อาณานิคมของสเปน และมาขึ้นฝั่งที่ทวีปอเมริกาใต้ ในบริเวณทางตอนเหนือของอาณาจักรอินคา
เมื่อปิซาร์โรเดินทางมาถึง เขาเห็นว่าอาณาจักรนี้ต้องยิ่งใหญ่และร่ำรวยแน่ๆ เขาจึงรีบกลับไปสเปนเพื่อทูลขอชาร์ลส์ที่ 5 กษัตริย์สเปนให้พระองค์อนุญาตให้เขาพิชิตดินแดนแห่งนี้
ชาร์ลส์ที่ 5 ทรงอนุญาตและแต่งตั้งให้ปิซาร์โรเป็นผู้ว่าราชการดินแดนแห่งนั้น
ในปี ค.ศ.1532 ปิซาร์โรกลับไปยังดินแดนอินคาพร้อมกับทหารจำนวน 168 นาย ม้า 27 ตัว และปืนใหญ่อีก 1 กระบอก เพื่อพิชิตอาณาจักรอินคา ทหารเหล่านี้เป็นนักรบ Conquistador ซึ่งเป็นนักรบมีฝีมือเยี่ยม พวกเขาใส่เกราะหนาและมีดาบและหอกคมกริบเป็นอาวุธ
แต่นอกจากจะเก่งแล้ว พวกเขายังโหดร้ายด้วย
สำหรับปิซาร์โรนั้น เขาไม่รู้เลยว่า ก่อนหน้านี้พวกสเปนได้ส่งสิ่งหนึ่งไปทำลายอินคาอยู่แล้ว สิ่งนี้น่ากลัวกว่าทหารของเขาและอาวุธรวมกัน
สิ่งที่ว่าก็คือ โรคระบาด
เนื่องจากพวกอินคาถูกตัดขาดจากส่วนอื่นของโลก ทำให้พวกเขาไม่มีภูมิคุ้มกันโรคต่างๆ ที่มีใน “โลกเก่า” หรือ ยุโรปและเอเชียเลย โรคเหล่านี้ได้แก่ ไข้ทรพิษ ไทฟัส หัด และไข้ต่างๆ
ดังนั้นโรคที่ว่าจึงแพร่ไปสู่พวกอินคา หลังจากที่พวกสเปนมาถึง พวกอินคาล้มตายจำนวนมาก ถนนที่ดีเยี่ยมของอินคากลับทำให้โรคเหล่านี้แพร่ไปได้เร็วขึ้น และไกลมากขึ้น
สิ่งที่แย่ที่สุดคือ แม้แต่กษัตริย์ฮวยนา คาแพค ก็ประชวรด้วยไข้ทรพิษและสิ้นพระชนม์ลงพร้อมกับองค์รัชทายาท และเสนาบดีอาวุโสจำนวนมาก
บัลลังก์ของอินคาว่างลงทันที เจ้าชายอาวุโสสองพระองค์ล้วนแต่ต้องการบัลลังก์ ทั้งสองต่างประกาศว่าบัลลังก์อินคาควรจะอยู่ที่ตน
พวกสเปนจึงมาถึงอินคาในเวลาที่วุ่นวายพอดี อินคาไม่มีกษัตริย์ ราชสำนักก็วุ่นวาย เมืองต่างๆเต็มไปด้วยโรคระบาด!
ติดตาม ตอนที่ 2