พิซซ่าเป็นอาหารที่เป็นที่นิยมทั่วโลก ประเทศไทยเองก็มีพิซซ่าแบรนด์ใหญ่ๆ อยู่สองสามแบรนด์ และร้านอาหารอิตาเลียนทั่วไปที่ขายพิซซ่าอีกนับร้อยร้าน
ท่านทราบหรือไม่ว่า อาหารชนิดนี้มีประวัติความเป็นมาอย่างไร
พิซซ่าในยุคโบราณ
มนุษย์กินแป้งกับส่วนประกอบต่างๆ มายาวนานแล้ว เมื่อกองทัพเปอร์เซียบุกกรีซในสมัยของดาริอุสที่ 1 (Darius I) ก็มีบันทึกทางประวัติศาสตร์ว่าทหารในกองทัพเปอร์เซียอบแป้งเป็นรูปวงกลม ในแป้งแต่ละแผ่นมีชีสและสมุนไพรอยู่ด้านบน ปัจจุบันชาวอิหร่านยังนิยมกินพิซซ่าสูตรของตัวเองอยู่ที่เรียกว่า Makhloot หรือ Makhsoos แต่อาจจะเปลี่ยนแปลงจากในสมัยโบราณมากแล้ว
เช่นเดียวกับชาวเปอร์เซีย ชาวกรีกก็มีการกินแป้งกับสมุนไพร ชีส และน้ำมันพืช ในมหากาพย์ของชาวกรีกเองก็มีกล่าวถึงอาหารที่คล้ายคลึงกับพิซซ่านี้เช่นกัน ในมหากาพย์อิเนียด (Aeneid) ของเวอร์จิล (Virgil) อินีแอส วีรบุรุษของเรื่องกินแป้งรูปวงกลมคล้ายโต๊ะที่มีผักโรยอยู่ด้านบน ลักษณะดังกล่าวคล้ายกับพิซซ่าในปัจจุบัน
ส่วนคำว่าพิซซ่าปรากฏขึ้นในช่วงยุคกลาง หรือ ช่วงศตวรรษที่ 10 ที่เมือง Gaeta ในตอนกลางของอิตาลี เอกสารดังกล่าวระบุว่าให้เจ้าของที่ดินมอบสิ่งที่เรียกว่า “Pizza” จำนวน 12 ชิ้นให้แก่บิชอปรูปหนึ่งด้วย แต่ไม่ปรากฏแน่ชัดว่าสิ่งนั้นคืออะไร
พิซซ่าในยุคใหม่
สำหรับพิซซ่าในแบบที่เรารู้จักสามารถย้อนกลับไปได้ถึงในสมัยศตวรรษ 19 ที่เมืองเนเปิล (Naples) ประเทศอิตาลี
ช่วงเวลานั้นมะเขือเทศเป็นผักที่ชาวบ้านไม่ค่อยนิยม เพราะว่ามะเขือเทศเป็นผักที่มีถิ่นกำเนิดในทวีปอเมริกา ชาวยุโรปบางคนคิดว่ามันน่าจะมีพิษจึงพยายามหลีกเลี่ยงมัน มะเขือเทศจึงเป็นแค่อาหารของคนจนเท่านั้น เพราะมันมีราคาถูกมาก
ชนชั้นล่างในเมืองเนเปิลได้เริ่มทำอาหารแบบใหม่ขึ้นมาโดยมีพื้นฐานจากมะเขือเทศเหล่านี้ พวกเขานำมะเขือเทศมาวางบนแป้งรูปวงกลม และนำมากินร่วมกัน ปรากฏว่ามันเข้ากันดีอย่างไม่น่าเชื่อ
อาหารชนิดนี้เริ่มแพร่หลาย เพราะมันถูกปากคนจำนวนมาก พิซซ่าจึงถือกำเนิดในรูปแบบนี้เอง
พิซซ่าแบบดั้งเดิม
ทั้งนี้พิซซ่าแบบดั้งเดิมจากอิตาลีมีอยู่สองรูปแบบนั่นก็คือ พิซซ่าแบบ Marinara และพิซซ่า Margherita ซึ่งเป็นหน้าพิซซ่าที่มีมะเขือเทศเป็นแกนหลักทั้งคู่
ถ้าเทียบกันแล้วพิซซ่า Marinara เก่าแก่กว่าพิซซ่า Margherita พิซซ่า Marinara จะมีมะเขือเทศ ออริกาโน กระเทียม และน้ำมันมะกอกเป็นส่วนประกอบในหน้าพิซซ่า สาเหตุที่ชื่อว่า Marinara ก็เพราะว่า เมนูนี้เริ่มทำโดยภรรยาของกลาสีเดินเรือผู้หนึ่ง ซึ่งคำว่า Marinara แปลว่าการเดินเรือ
ส่วนพิซซ่า Margherita นั้น ว่ากันว่ามีอยู่วันหนึ่ง เชฟพิซซ่าชื่อ Raffaele Esposito ได้ทำพิซซ่าสามแบบให้กษัตริย์อัมเบอร์โต้ที่ 1 และพระราชินีนามว่า “Margherita” สุดท้ายพระราชินี Margherita โปรดพิซซ่าหน้าที่มีใบเบซิลสีเขียว มอสซาเรลล่าชีสสีขาว และมะเขือเทศสีแดงมากที่สุด
เพื่อเป็นเกียรติกับพระราชินี เชฟ Esposito จึงตั้งชื่อพิซซ่าชนิดนี้ว่าพิซซ่า Margherita ตามชื่อของพระราชินีแห่งอิตาลี
พิซซ่า Marinara และพิซซ่า Margherita สองชนิดนี้เป็นหน้าพิซซ่าแบบดั้งเดิมของชาวอิตาเลียน ในปัจจุบัน ร้านพิซซ่าส่วนใหญ่ในอิตาลีจะขายแต่พิซซ่าสองหน้านี้เท่านั้น
หน้าพิซซ่าแบบอื่นๆ
หน้าแบบอื่นนอกจากสองหน้านี้เป็นหน้าที่คิดขึ้นมาภายหลัง บางครั้งก็ได้รับอิทธิพลจากท้องถิ่น ทำให้หน้าพิซซ่ามีจำนวนนับร้อยหน้าในปัจจุบัน
หน้าใหม่ที่เป็นที่นิยมมากที่สุดย่อมหนีไม่พ้น ฮาวายเอี้ยน (Hawaiian)
หน้าฮาวายเอี้ยนมีจุดกำเนิดจากร้านอาหารแห่งหนึ่งในแคนาดา เชฟร้านดังกล่าวได้ใส่สัปปะรดและแฮมบนหน้าพิซซ่ามะเขือเทศ ปรากฎว่าพิซซ่าหน้านี้ขายดีเป็นเทน้ำเทท่า ทำให้ฮาวายเอี้ยนกลายเป็นหน้าพิซซ่าหน้ามาตรฐานหน้าหนึ่งในปัจจุบัน (ยกเว้นในอิตาลี)
แล้วทุกท่านละครับ ชอบพิซซ่าหน้าใดกันบ้าง?