ตำนานเฮอร์คิวลิส หรือ เฮราคลีส วีรบุรุษผู้ทรงพลังแห่งกรีกโรมัน

เฮอร์คิวลิส (Hercules, เรียกแบบโรมัน) หรือ เฮราคลีส (Heracles, เรียกแบบกรีก) เป็นวีรบุรุษในตำนานกรีก-โรมันที่เป็นที่รู้จักกันดีในหมู่คนไทยจำนวนมาก เพราะว่ามีภาพยนตร์และซีรีส์ของชาติตะวันตกที่ผลิตออกมาหลายต่อหลายเรื่องเกี่ยวกับเขาผู้นี้

ในตำนานกรีก-โรมันเล่าว่า ผลงานที่สำคัญที่สุดของเฮอร์คิวลิสคือ งานสิบสองอย่าง (Twelve Labours) แต่ก่อนที่ผมจะเล่าเรื่องนั้น เรามาดูกันก่อนครับว่าเฮอร์คิวลิสเป็นใครมาจากไหน

หมายเหตุ: เนื่องจากชื่อบุคคลและเหตุการณ์เกือบทั้งหมด ชาวโรมันได้นำมาจากตำนานกรีก ผมจึงขอใช้ชื่อเป็นภาษากรีก ยกเว้นแต่เพียงเฮอร์คิวลิสแต่ผู้เดียวเท่านั้นที่เป็นชื่อแบบโรมันครับ

ความเป็นมาของเฮอร์คิวลิส

เฮอร์คิวลิสเป็นบุตรชายของเทพเจ้าซุส (Zeus) เทพเจ้าสูงสุดแห่งเทือกเขาโอลิมปัส และนางอัลคมีน (Alcmene) เขาเกิดเป็นแฝดกับเด็กอีกคนชื่อ Iphicles แต่เป็นแฝดคนละพ่อ

ด้วยความที่เทพีเฮรา (Hera) ภรรยาของซุสเกลียดชังเมียน้อยและลูกของซุสที่เกิดกับพวกเธอมาก เฮราจึงเกลียดชังเฮอร์คิวลิสยิ่งนัก แต่เฮอร์คิวลิสกลับถูกนำไปเลี้ยงดูโดยเทพีอาธีนา (Athena) ตอนที่เขายังเป็นเด็ก

ระหว่างที่เฮอร์คิวลิสอยู่ในการดูแลของอาธีนา เฮราได้มาช่วยเลี้ยงดูเขาด้วย เพราะเธอไม่ทราบว่าเด็กคนนี้เป็นบุตรของซุสที่เกิดกับเมียน้อย เฮราจึงได้ให้เด็กทารกดูดนมจากทรวงอกของเธอ

ปรากฏว่าเฮอร์คิวลิสดูดทรวงอกของเธอแรงเกินไป ทำให้เฮรารู้สึกเจ็บ เธอจึงดึงเด็กทารกออกจากตัวเธอ เฮราไม่ทราบเลยว่าการที่เฮอร์คิวลิสได้ดื่มน้ำนมจากทรวงอกของเทพเจ้าทำให้เขามีพลังพิเศษที่ไม่มีในมนุษย์คนอื่น

หลังจากนั้นไม่นานอาธีนาก็ส่งเฮอร์คิวลิสกลับไปให้นางอัลคมีนดูแลตามเดิม

เมื่อเฮอร์คิวลิสอายุได้แปดเดือน เฮรายังคงชิงชังเฮอร์คิวลิส เธอจึงส่งงูตัวใหญ่สองตัวเข้าไปในที่นอนของเฮอร์คิวลิสเพื่อจะฆ่าเขาเสีย Iphicles แฝดของเขาร้องด้วยความกลัว แต่เฮอร์คิวลิสกลับใช้มือทั้งสองข้างบีบคองูทั้งสองตัวจนมันตายทั้งคู่ หลังจากนั้นเขานำร่างของพวกมันมาเล่นราวกับว่าเป็นของเล่นชนิดหนึ่ง

หลายปีต่อมาเฮอร์คิวลิสได้ไปเรียนดนตรีกับชายคนหนึ่งชื่อ ลินอส (Linos หรือ Linus) เขาได้สอนเฮอร์คิวลิสให้เล่นพิณ ปรากฏว่าเฮอร์คิวลิสเล่นได้ไม่ดีเลย เขาจึงรู้สึกเบื่อและเคาะเครื่องดนตรีเล่นตามใจชอบ ลินอสเห็นเข้าจึงโกรธมาก เขาด่าว่าเฮอร์คิวลิสอย่างรุนแรง และตีเขาด้วยไม้เรียว

ปรากฏว่าเฮอร์คิวลิสกลับโกรธขึ้นมาจริงๆ และฟาดลินอสด้วยพิณด้วยความโกรธ พละกำลังที่มหาศาลของเฮอร์คิวลิสทำให้ลินอสเสียชีวิตทันที เฮอร์คิวลิสจึงถูกจับตัวโดยทางการ แต่เขาเอาตัวรอดมาได้โดยอ้างถึงกฎหมายที่บัญญัติไว้ว่า ใครกันที่ปกป้องตนเองจากการคุกคามที่ไม่ถูกต้องนั้นไม่มีความผิด

หลังจากนั้นเฮอร์คิวลิสจึงถูกปล่อยตัวกลับไปบ้าน

Amphitryon บิดาเลี้ยงของเขาจึงให้เฮอร์คิวลิสไปเลี้ยงวัว ต่อมาเฮอร์คิวลิสได้ช่วยเหลือในการป้องกันเมือง Thebes จากศัตรูผู้รุกราน เครียน (Creon) กษัตริย์ของเมืองจึงมอบธิดาชื่อ เมการา (Megara) ให้สมรสกับเฮอร์คิวลิส

ปฐมเหตุสู่งานสิบสองอย่าง

ชีวิตการแต่งงานของเฮอร์คิวลิสกับนางเมการาดำเนินไปด้วยดี เฮอร์คิวลิสและนางเมการามีลูกชายและลูกสาวด้วยกันอย่างละ 1 คน

แต่แล้ววันหนึ่งทุกอย่างก็พังพินาศ!

เฮราไม่เคยหยุดที่จะหาเรื่องเฮอร์คิวลิส ในครั้งนี้เฮราทำให้เฮอร์คิวลิสคลุ้มคลั่งและเป็นบ้า ด้วยความที่ไม่ได้สติ เขาจึงสังหารนางเมการา และลูกน้อยทั้งหมด!

หลังจากที่เฮอร์คิวลิสได้รับการช่วยเหลือจนฟื้นคืนสติ เฮอร์คิวลิสตกตะลึงกับทุกสิ่งที่ตนเองได้ทำลงไป ความรู้สึกผิดอย่างมากเข้ามาแทนที่ เฮอร์คิวลิสจึงซมซานไปยังวิหารเดลฟี (Delphi) วิหารศักดิ์สิทธิ์ที่สุดในดินแดนกรีก

เมื่อเฮอร์คิวลิสมาถึงเดลฟี เขาได้รับคำแนะนำหรือคำทำนายจากวิหารว่าถ้าจะล้างผิด เขาต้องเดินทางไปช่วยงานกษัตริย์ยูริสเตียส (Eurystheus) เป็นเวลาสิบปี ถ้ากษัตริย์ผู้นี้สั่งอะไร เฮอร์คิวลิสต้องทำตามทุกอย่างโดยไม่มีข้อแม้ใดๆ

เฮอร์คิวลิสจึงเดินทางไปยังเมือง Tiryns ทันทีเพื่อไปหายูริสเตียส แต่เขาไม่รู้เลยว่า เฮรา ศัตรูคู่แค้นของเขาเป็นผู้ให้คำแนะนำเขาที่วิหารเดลฟี เธอจงใจให้เฮอร์คิวลิสทำอะไรยากๆ เพื่อที่จะหาเหตุสังหารเขานั่นเอง

1. สังหารสิงโตเนเมียน

งานอย่างแรกที่เฮอร์คิวลิสได้รับมอบหมายให้ไปทำคือสังหารสิงโตวิเศษที่ชื่อ เนเมียน (Nemean)

สิงโตตัวนี้มีความพิเศษ เพราะตัวมันมีขนทองคำอยู่รอบกาย ทำให้ไม่มีอาวุธใดๆ ของมนุษย์ที่สามารถทำอันตรายมันได้ กงเล็บของมันคมกริบยิ่งกว่าอาวุธใดๆ ของมนุษย์ และสามารถทะลุทะลวงเกราะทุกรูปแบบ

เฮอร์คิวลิสใช้เวลาพักใหญ่ในการหาสิงโตตัวนี้ให้พบ เมื่อพบตัวแล้ว เขาพยายามยิงธนูเข้าใส่มัน แต่ปรากฏว่าธนูทุกดอกล้วนแต่กระเด้งออกจากตัวมันโดยที่ไม่ได้สร้างบาดแผลอะไรให้มันเลย

ดังนั้นเขาจึงตัดสินใจเปลี่ยนวิธีใหม่ เขาล่อมันไปในถ้ำที่ปิดตายทางออกเอาไว้ล่วงหน้า และเข้าต่อสู้ระยะประชิดกับสิงโตตัวดังกล่าว เฮอร์คิวลิสใช้ตะบองของเขาฟาดมันอย่างแรงจนมันมึนงง หลังจากนั้นจึงเข้ารัดคอสิงโตเนเมียนจนมันสิ้นชีวิต

ด้วยการชี้แนะจากอาธีนา เฮอร์คิวลิสใช้กงเล็บของสิงโตเนเมียนชำแหละร่างของตัวมันเอง และหิ้วร่างของมันกลับไปมอบให้ยูริสเตียส แต่ปรากฏว่ายูริสเตียสกลับเกรงกลัวสิ่งที่เฮอร์คิวลิสนำมาด้วย เขาจึงสั่งให้เฮอร์คิวลิสออกไปนอกเมืองเพื่อรอรับคำสั่งต่อไป

2. สังหารตัวไฮดรา

งานชิ้นต่อมาที่เฮอร์คิวลิสได้รับมอบหมายให้ไปทำคือ สังหารตัวไฮดรา

ไฮดรา (Hydra) เป็นงูหลายหัวที่มีพิษร้ายแรง ผู้ใดที่ดมกลิ่นพิษของมันสามารถตายได้ทันที เฮราเป็นผู้ที่ฟูมฟักงูตัวนี้เอาไว้จัดการกับเฮอร์คิวลิสโดยเฉพาะ

เฮอร์คิวลิสเดินทางไปสังหารตัวไฮดราตามคำสั่งของยูริสเตียส เพราะมันได้รังควานชาวบ้านใกล้กับทะเลสาบ Lerna ที่มันอาศัยอยู่ เฮอร์คิวลิสได้ทราบมาว่ากลิ่นของไฮดรามีพิษ เขาจึงใช้เครื่องแต่งกายปิดปากและจมูกเอาไว้ก่อนที่จะบุกเข้าไปต่อสู้กับมัน

การต่อสู้เป็นไปอย่างดุเดือด เฮอร์คิวลิสใช้เคียว ดาบ และตะบองต่อสู้กับไฮดรา หากแต่ว่าเขาก็ได้ทราบความจริงว่า เมื่อเขาตัดศีรษะมันครั้งใด หัวอีกหัวหนึ่งจะเกิดขึ้นมาทันที เขาจึงตระหนักว่าตัวเขาผู้เดียวไม่สามารถเอาชนะมันได้ เขาจึงขอให้ Iolaus ผู้เป็นญาติของเขาให้ช่วยเหลือ

แผนการใหม่คือเมื่อเฮอร์คิวลิสตัดคอหัวของไฮดราแล้ว Iolaus จะนำไฟมาเผาที่หัวมัน หัวใหม่ของไฮดราจะได้ไม่เกิดขึ้นมาอีก (บ้างว่าอาธีนาเป็นผู้มาบอกเฮอร์คิวลิส)

วิธีใหม่ดำเนินไปด้วยอย่างดี จนไฮดราเหลือเพียงหัวเดียว เฮอร์คิวลิสกำลังจะเผด็จศึกมันด้วยดาบ แต่ปรากฏว่าเฮราได้ส่งปูยักษ์เข้ามาสู้กับเฮอร์คิวลิสเพื่อเบี่ยงเบนความสนใจ เฮอร์คิวลิสกระทืบปูตัวดังกล่าวจนตายด้วยเท้าของเขา หลังจากนั้นเขาจึงเข้าตัดศีรษะของไฮดราด้วยดาบทองคำที่อาธีนามอบให้ ทำให้ตัวไฮดราถูกสังหารได้ในที่สุด

เฮอร์คิวลิสเห็นว่าเลือดของไฮดรามีอานุภาพมาก เขาจึงจุ่มลูกธนูของเขาลงไปที่เลือดของมัน เพื่อที่จะเก็บไว้ใช้เป็นอาวุธในภายภาคหน้าด้วย

3. จับกวางเซราเนียน

สำหรับเฮราแล้ว เธอโกรธมากที่เฮอร์คิวลิสสามารถสังหารไฮดราได้สำเร็จ เธอจึงยุยงให้ยูริสเตียสส่งเฮอร์คิวลิสไปทำงานอื่นที่ไม่ใช่การสังหารสัตว์ร้ายบ้าง งานที่ว่าคือจับกวางตัวเมียที่ชื่อว่า เซราเนียน (Ceryneian Hind)

กวางเซราเนียนมีเขาทองคำ และสามารถวิ่งหนีได้รวดเร็วยิ่งกว่าลูกธนู มันเป็นสัตว์พิเศษของเทพีอาร์เทมิส (Artemis) ด้วย ถ้าเฮอร์คิวลิสไปยุ่งกับมัน ตัวเขาอาจจะเกิดปัญหาได้

เฮอร์คิวลิสเริ่มภารกิจของเขาในทันที เขาใช้เวลานานนับปีไล่ตามมันไปที่ต่างๆ จนสุดท้ายก็จับมันได้สำเร็จ (บ้างว่าใช้ลูกธนูตรึงขามัน บ้างว่าจับมันตอนหลับ)

ระหว่างที่เขานำกวางกลับไปให้ยูริสเตียส เฮอร์คิวลิสได้พบกับเทพีอาร์เทมิสจริงๆ เขาขอให้เธออภัยโทษให้ โดยอธิบายว่ามันเป็นงานที่เขาได้รับมา เฮอร์คิวลิสให้สัญญาว่า หลังจากที่เขาจับกวางเซราเนียนไปให้ยูริสเตียสดูแล้ว เขาจะนำมันมาคืนทันที อาร์เทมิสจึงยอมยกโทษให้ และอนุญาตให้เขานำกวางของเธอไปได้

เฮอร์คิวลิสนำกวางไปมอบให้ยูริสเตียส แต่ต่อรองว่ายูริสเตียสต้องมารับมันเองที่หน้าเมือง ด้วยความที่อยากเห็นกวางวิเศษ ยูริสเตียสจึงออกมาจริงๆ และสั่งให้เฮอร์คิวลิสมอบมันให้กับเขา

ทันทีที่เฮอร์คิวลิสปล่อยมือออกจากตัวมัน กวางเซราเนียนก็หนีไปทันที

ทั้งนี้ทั้งหมดเป็นอุบายของเฮอร์คิวลิสที่จะทำให้ยูริสเตียสเห็นว่าเขาบรรลุภารกิจแล้ว แต่ในใจเฮอร์คิวลิสต้องการคืนกวางดังกล่าวให้อาร์เทมิสอย่างที่สัญญาเอาไว้ด้วย เขาจึงล่อยูริสเตียสให้ออกมาจากเมืองเพื่อมาดูกวาง และรีบปล่อยกวางไปทันที ทำให้ยูริสเตียสไม่มีโอกาสจับมันไว้ได้

4. จับหมูป่าเอราแมนเทียน

ด้วยความอัปยศที่ปล่อยกวางหนีไปได้ ยูริสเตียสจึงสั่งให้เฮอร์คิวลิสไปจับหมูป่าเอราแมนเทียน (Erymanthian Boar) กลับมาให้ได้

ระหว่างทางที่กำลังไปจับหมูป่า เฮอร์คิวลิสได้ไปเยี่ยมเยือนเซนทอร์ตัวหนึ่งชื่อ Pholus ทั้งสองได้เปิดไวน์พิเศษของเทพเจ้าไดโอไนซัสมากินกัน ปรากฏว่ากลิ่นของไวน์ได้ส่งกลิ่นทำให้เซนทอร์ตัวอื่นถึงกับมึนเมา ด้วยความมึนเมาพวกมันจึงพุ่งเข้ามาโจมตีเฮอร์คิวลิส

เฮอร์คิวลิสป้องกันตนเองด้วยการยิงลูกธนูอาบยาพิษไฮดราเข้าใส่พวกเซนทอร์ ทำให้พวกมันล้มตายมากมาย ปรากฏว่าธนูดอกหนึ่งได้ทะลุร่างของไครอน (Chiron) เซนทอร์ที่เฉลียวฉลาดและนิสัยดีตัวหนึ่งด้วย ทั้งๆ ที่เฮอร์คิวลิสไม่ได้ตั้งใจ

ไครอนเจ็บปวดทรมานมาก แต่ไม่สามารถตายได้เพราะตัวเขาเป็นอมตะ ไครอนขอให้เฮอร์คิวลิสช่วยตนด้วยการขอให้เทพเจ้าซุสนำความเป็นอมตะของเขาไปเสีย เฮอร์คิวลิสทำตามคำขอ ไครอนจึงเสียชีวิตและกลายเป็นดวงดาวอยู่บนท้องฟ้า

ก่อนที่ไครอนจะตาย เขาได้บอกเฮอร์คิวลิสให้จับหมูป่าเอราแมนเทียนโดยการล่อมันไปที่หิมะ เฮอร์คิวลิสทำตามคำแนะนำของไครอน และจับหมูป่าเอราแมนเทียนได้สำเร็จ ยูริสเตียสกลับกลัวหมูป่าที่เฮอร์คิวลิสนำกลับมามาก เขาจึงสั่งให้เฮอร์คิวลิสนำมันไปฆ่าเสียในทันที

5. ล้างคอกม้าอาเกียน

งานชิ้นที่ห้าที่เฮอร์คิวลิสได้รับคือการล้างคอกม้าอาเกียนของกษัตริย์อาเกียส (Augeas)

คอกม้านี้มีความพิเศษตรงที่มันใหญ่มาก และมีม้ามากกว่า 1,000 (บ้างว่า 3,000) ตัว คอกนี้ไม่ได้ถูกทำความสะอาดมาเป็นเวลานานกว่า 30 ปี ทำให้มันมีมูลสัตว์เต็มไปหมด

ก่อนที่เขาจะเริ่มทำงาน เขาได้ขอกษัตริย์อาเกียสว่า ถ้าเขาทำได้สำเร็จในวันเดียว เขาจะขอสัตว์หนึ่งในสิบของที่อาเกียสมีอยู่ อาเกียสตกลงเพราะคิดว่ายังไงเฮอร์คิวลิสก็ทำไม่ได้แน่ๆ

เฮอร์คิวลิสทำมันสำเร็จในวันเดียวด้วยการเปลี่ยนทางเดินของแม่น้ำสองสายให้เข้ามาที่คอกดังกล่าว น้ำจากแม่น้ำจึงทำให้คอกของอาเกียสสะอาดในพริบตา เฮอร์คิวลิสจึงไปทวงรางวัลจากอาเกียสที่วังของเขา

ปรากฏว่าอาเกียสกลับตระบัดสัตย์ เฮอร์คิวลิสจึงสังหารอาเกียสด้วยความโกรธ และมอบบัลลังก์ให้กับน้องชายของอาเกียสแทน หลังจากนั้นเขาก็กลับไปหายูริสเตียส

6. สังหารนกกินคนสติมเฟเลียน

งานชิ้นที่หกของเขาคือ ออกไปสังหารนกกินคนสติมเฟเลียน (Stymphalian Birds) ที่สร้างความเดือดร้อนแก่ชาวบ้าน

นกสติมเฟเลียนนี้มีจะงอยปากที่เป็นสำริด และมีขนที่คมกริบราวกับดาบ พวกมันสามารถสลัดขนเหล่านี้ได้ ทำให้พวกมันเป็นศัตรูที่น่ากลัวมาก นอกจากนี้รังของพวกมันยังอยู่ในบึง ทำให้เฮอร์คิวลิสไม่สามารถเข้าไปได้

อาธีนาจึงมอบของวิเศษชนิดหนึ่งที่ทำโดยเทพเจ้า Hephaestus ที่สามารถส่งเสียงดังได้ เมื่อเฮอร์คิวลิสเขย่ามันทำให้เกิดเสียงดัง พวกนกสติมเฟเลียนตกใจจึงบินขึ้นมาบนอากาศ เฮอร์คิวลิสฉวยโอกาสนั้นใช้ลูกธนูอาบพิษไฮดราระดมยิง ทำให้พวกมันล้มตายลงมากมาย ตัวที่หนีรอดไปได้ก็หนีไปโดยไม่กลับมาอีกเลย

7. จับวัวครีตัน

งานชิ้นต่อมาคือ การไปจับวัวครีตัน (Cretan Bull)

วัวตัวดังกล่าวอยู่ที่เกาะครีต (Crete) ไมนอสกษัตริย์แห่งครีตอนุญาตให้เฮอร์คิวลิสนำวัวไปได้โดยไม่ขัดขวาง เพราะวัวนี้ได้สร้างความเดือดร้อนให้กับราษฎรจำนวนมาก

เฮอร์คิวลิสจู่โจมมันจากด้านหลังและใช้สองมือจับมันได้สำเร็จ วัวตัวดังกล่าวถูกนำกลับไปมอบให้ยูริสเตียส แต่ยูริสเตียสกลับกลัวมันเช่นเดิม และสั่งให้เฮอร์คิวลิสปล่อยมันไปเสีย

วัวครีตันถูกวีรบุรุษ Theseus จับสังเวยแก่เทพีอาธีนาในเวลาต่อมา

8. จับม้ากินคนมาเรส

สำหรับงานชิ้นที่ 8 เฮอร์คิวลิสได้รับมอบหมายให้ไปจับม้ากินคนมาเรส (Mares) กษัตริย์ไดโอมีสได้ป้อนเนื้อคนให้พวกมันกินเป็นอาหาร ทำให้พวกมันดุร้าย และบ้างว่าพวกมันสามารถพ่นไฟออกมาจากปากได้

ปรากฏว่าไดโอมีสพยายามขัดขวางไม่ให้เฮอร์คิวลิสนำม้าดังกล่าวไป เฮอร์คิวลิสจึงเข้าต่อสู้กับไดโอมีสและเอาชนะเขาได้สำเร็จ แต่ว่าเด็กหนุ่มที่ช่วยเหลือเขาดูแลม้า ระหว่างที่เขาต่อสู้กับไดโอมีสกลับถูกม้าพวกนั้นกินเข้าไป

ด้วยความโกรธ ไดโอมีสจึงถูกเฮอร์คิวลิสจับตัวไปเป็นอาหารให้กับม้าของตนเอง หลังจากนั้นเฮอร์คิวลิสนำพวกม้ากลับไปให้ยูริสเตียสด้วยการมัดปากพวกมันเอาไว้

ยูริสเตียสจึงนำม้ากินคนดังกล่าวไปสังเวยต่อเทพเจ้า ทำให้พวกม้ากินคนสิ้นชื่อไปตั้งแต่บัดนั้น

9. ชิงเข็มขัดแห่งไฮโพไลตา

มีอยู่วันหนึ่งบุตรสาวของยูริสเตียสต้องการเข็มขัดแห่งไฮโพไลตาซึ่งเป็นสมบัติของไฮโพไลตา (Hippolyta) ราชินีของพวกแอมาซอน ยูริสเตียสจึงสั่งให้เฮอร์คิวลิสไปนำมา

การเดินทางเรียบง่ายจนน่าเหลือเชื่อ เพราะไฮโพไลตายินดีมอบเข็มขัดดังกล่าวให้กับโดยดี

แต่แล้วเฮราก็กลับมาอีกครั้งหนึ่ง เธอปลอมตัวลงมาและบอกกับพวกพลเมืองว่าเฮอร์คิวลิสพยายามลักพาตัวราชินีของพวกแอมาซอนไป พวกนักรบสตรีแอมาซอนจึงบุกเข้ามาหมายใจจะทำร้ายเฮอร์คิวลิส

เฮอร์คิวลิสเห็นสถานการณ์เป็นเช่นนั้น เขาเข้าใจผิดว่าไฮโพไลตาพยายามจะทำร้ายเขา เฮอร์คิวลิสจึงฆ่าเธอเสียและช่วยชิงเข็มขัดกลับไปให้ยูริสเตียสได้สำเร็จ

10. ชิงสัตว์จากเจอเรียน

สำหรับงานชิ้นที่สิบคือ เฮอร์คิวลิสจะต้องเดินทางไปนำสัตว์ของเจอเรียน (Geryon) กลับมามอบให้ยูริสเตียส

ในครั้งนี้เฮอร์คิวลิสต้องเดินทางไปไกลมาก และต้องข้ามทะเลทรายอันร้อนระอุ เพื่อไปถึงเกาะ Erytheia ที่เจอเรียนอยู่

ทันทีที่เฮอร์คิวลิสขึ้นฝั่ง เขาก็ต้องต่อสู้กับหมาสองหัวชื่อ Orthrus ปรากฏว่าการต่อสู้เป็นไปอย่างง่ายดาย เฮอร์คิวลิสฟาดมันด้วยตะบองทีเดียว มันก็ตายเลยในทันที

เจอเรียนไม่ยอมมอบสัตว์ให้กับเฮอร์คิวลิส ทั้งสองจึงเข้าต่อสู้กัน เฮอร์คิวลิสสังหารเจอเรียนด้วยการใช้ลูกธนูอาบพิษของตัวไฮดรา และนำสัตว์กลับไปให้ยูริสเตียส

ระหว่างทางที่กลับ เฮราพยายามขัดขวางด้วยการส่งแมลงมาทำให้ฝูงสัตว์แตกหนีไปคนละทาง ทำให้เฮอร์คิวลิสต้องใช้เวลาอยู่นานกว่าจะจับกลับมาได้สำเร็จ ต่อมาเธอก็ทำให้น้ำท่วมเพื่อที่เฮอร์คิวลิสจะได้กลับไปหายูริสเตียสไม่ได้ เฮอร์คิวลิสจำต้องแก้ปัญหาด้วยการขว้างหินลงไปในแม่น้ำ ทำให้มันตื้นขึ้น หลังจากนั้นเขาจึงนำสัตว์ไปมอบให้ยูริสเตียสได้เป็นผลสำเร็จ

11. แอปเปิ้ลทองคำแห่งเฮสปาริเดส

ในทางทฤษฎีแล้ว เฮอร์คิวลิสได้บรรลุภารกิจแล้ว เพราะว่าเขาได้ทำงานสิบอย่างให้ยูริสเตียสเป็นที่เรียบร้อย แต่ยูริสเตียสอ้างว่าการฆ่าไฮดราไม่นับ เพราะมีผู้ช่วยเหลือ และการล้างคอกอาเกียนก็ไม่นับ เพราะแม่น้ำเป็นผู้ทำภารกิจ ไม่ใช่เฮอร์คิวลิส

ดังนั้นเฮอร์คิวลิสต้องทำงานให้เขาอีกสองอย่าง

ภารกิจชิ้นที่ 11 ของเฮอร์คิวลิสจึงเป็นการไปนำแอปเปิ้ลทองคำของพวกเฮสปาริเดสกลับมา แต่เขาไม่รู้ว่าสวนของพวกเฮสปาริเดสอยู่ที่ใด เฮอร์คิวลิสจึงต้องถามเทพเจ้าแห่งท้องน้ำ ทำให้เขาทราบที่อยู่ของสวนดังกล่าวในที่สุด

เมื่อไปถึงสวน เฮอร์คิวลิสพบยักษ์ไททันชื่อ แอตลาส (Atlas) ที่กำลังแบกสวรรค์อยู่ แอตลาสเสนอเฮอร์คิวลิสว่าเขาจะไปนำแอปเปิ้ลทองคำมาให้ ถ้าเฮอร์คิวลิสช่วยเขาแบกสวรรค์ไว้สักพักหนึ่ง เฮอร์คิวลิสจึงยินยอมทำตามข้อเสนอ

ปรากฏว่าเมื่อแอตลาสไปนำแอปเปิ้ลออกมาแล้ว เขาปฏิเสธที่จะกลับไปแบกสวรรค์เหมือนเดิม เฮอร์คิวลิสจำต้องหลอกแอตลาสอีกครั้งว่า เฮอร์คิวลิสจะยอมแบกสวรรค์ไว้ก็ได้ ถ้าแอตลาสยอมแบกมันอีกสักพักหนึ่ง ระหว่างที่เขาปรับเสื้อผ้าของเขา

แอตลาสหลงเชื่อจึงยอมทำตาม ทำให้เขากลับไปแบกสวรรค์ตามเดิม เปิดโอกาสให้เฮอร์คิวลิสนำแอปเปิ้ลทองคำกลับไปให้ยูริสเตียสได้สำเร็จ

อย่างไรก็ตามอีกเวอร์ชั่นหนึ่งเล่าว่า เฮอร์คิวลิสได้ใช้ธนูยิงสังหารลาดอน มังกรยักษ์ของเฮราที่เฝ้าสวนดังกล่าวได้สำเร็จ และนำผลแอปเปิ้ลทองคำกลับไปได้

12. จับเซอร์เบอรัส

งานชิ้นนี้เป็นงานที่ยูริสเตียสคิดว่าไม่มีทางที่เฮอร์คิวลิสจะทำได้ เขาสั่งให้เฮอร์คิวลิสไปนำสุนัขสีดำสามหัวชื่อ เซอร์เบอรัส (Cerberus) ที่เฝ้ายมโลกกลับมา

อย่างไรก็ตามเฮอร์คิวลิสได้เทพเจ้าเฮอร์มีสและอาธีนาเป็นผู้นำทาง ทำให้งานดังกล่าวง่ายขึ้นมาก เมื่อเขาไปถึงยมโลก เขาพบกับเฮดีส (Hades) เทพเจ้าแห่งยมโลก และขออนุญาตให้นำเซอร์เบอรัสขึ้นไปบนโลกมนุษย์ เฮดีสอนุญาตให้เฮอร์คิวลิสนำมันขึ้นไปได้ แต่ต้องจับมันโดยไม่ใช้อาวุธเท่านั้น

เฮอร์คิวลิสจึงจับเซอร์เบอรัสโดยใช้มือของเขา และล่ามมันที่คอ หลังจากนั้นเฮอร์คิวลีสลากมันขึ้นไปหายูริสเตียส

ปรากฏว่ายูริสเตียสหวาดกลัวมาก เขาขอให้เฮอร์คิวลิสนำมันกลับไปยมโลก ถ้าเขาทำสำเร็จ ให้ถือว่าเฮอร์คิวลิสบรรลุภารกิจทุกอย่างแล้ว

เฮอร์คิวลิสจึงนำเซอร์เบอรัสกลับไปที่ยมโลก ทำให้เขาบรรลุภารกิจทั้งหมดในที่สุด

บั้นปลายของเฮอร์คิวลิส

หลังจากบรรลุภารกิจทั้งหมดแล้ว เฮอร์คิวลิสยังได้ผจญภัยไปอีกหลายต่อหลายแห่ง และได้มีภรรยาคนใหม่ชื่อนางดีอาไนร่า (Deianira)

มีอยู่วันหนึ่งมีเซนทอร์ตัวหนึ่งชื่อ เนสซัส (Nessus) พยายามจะชิงนางดีอาไนร่าระหว่างที่เฮอร์คิวลิสและภรรยากำลังจะข้ามแม่น้ำ เฮอร์คิวลิสจึงยิงมันด้วยลูกธนูอาบยาพิษ แต่ก่อนที่เนสซัสจะตาย เนสซัสได้มอบเสื้อคลุมเปี้อนเลือดของเขาให้กับนางดีอาไนร่า เขาอ้างว่าเสื้อตัวนี้จะทำให้สามีของเธอหลงใหลเธอ

หลายปีต่อมา นางดีอาไนร่าได้ข่าวลือว่าเฮอร์คิวลิสแอบไปมีคนรักอีกคนหนึ่ง เธอจึงมอบเสื้อตัวดังกล่าวให้กับเฮอร์คิวลิส เมื่อเฮอร์คิวลิสสวมใส่เข้าไป เขาก็ปวดแสบปวดร้อนอย่างมาก เพราะว่าเสื้อตัวนั้นคือเสื้อที่มีพิษไฮดราที่เฮอร์คิวลิสยิงเข้าใส่เนสซัสนั่นเอง

ภายในเวลาไม่นาน เฮอร์คิวลิสก็จบชีวิตลง เทพเจ้าซุส บิดาของเขาได้นำดวงวิญญาณของเฮอร์คิวลิสขึ้นมาสถิตอยู่บนยอดเขาโอลิมปัส ตำนานเฮอร์คิวลิสจึงจบลงแต่เพียงเท่านี้

Sources:

• Ovid, Metamorphoses
• Pseudo-Apollodorus, Bibliotheca