พระพิฆเนศ (Ganesh, Vinayaka) เป็นเทพเจ้าในศาสนาฮินดูที่เป็นที่นับถือมากที่สุดองค์หนึ่งของชาวอินเดีย ชาวอินเดียหลายร้อยล้านคนมีรูปเคารพของพระพิฆเนศประดิษฐานไว้ในบ้านเพื่อเคารพบูชา
ทั้งนี้ในแต่ละปีชาวอินเดียจะมีเทศกาลบูชาและเฉลิมฉลองการลงมาสู่พื้นโลกของพระพิฆเนศอย่างใหญ่โตเป็นเวลา 10 วันในช่วงเดือนสิงหาคม-กันยายน (เวลาจะแตกต่างกันออกไปในแต่ละปี) เทศกาลนี้มีชื่อว่า “Ganesh Chaturthi” หรือ “Vinayaka Chaturthi” ชาวอินเดียนับล้านคนจะเดินทางไปเข้าร่วมงานที่จัดขึ้นที่วัดพระพิฆเนศอันศักดิ์สิทธิ์ทั่วทั้งประเทศครับ
สำหรับชาวอินเดียแล้ว อาหารคาวหวานเป็นสิ่งที่สำคัญที่สุด และเป็นสิ่งที่ขาดไม่ได้ในเทศกาลใดๆ ก็ตาม เทศกาล Ganesh Chaturthi ก็เช่นเดียวกันครับ ในโพสนี้เราจะมาดูกันว่าชาวอินเดียทำอาหารอะไรบ้างในการบูชาพระพิฆเนศในช่วงเทศกาลดังกล่าวนี้ ผมบอกใบ้ว่าแทบทั้งหมดเป็นของหวานทั้งสิ้นครับ
ไปเริ่มต้นกันเลยดีกว่า
1. Modak
Modak เป็นเกี๊ยวชนิดหนึ่งที่มีไส้เป็นรสหวาน แป้งที่ใช้จะเป็นแป้งที่ทำมาจากข้าว ตามต้นตำหรับแล้วไส้ข้างในจะเป็นมะพร้าว หญ้าฝรั่น ถั่ว และเครื่องเทศอื่นๆ แต่ในปัจจุบันมีวิวัฒนาการด้วยการเปลี่ยนไส้เป็นไส้ช็อคโกแลต หรือไส้ผลไม้แห้งก็ได้เช่นกันครับ
ในการทำ Modak จะนึ่งจนสุก หรือว่าจะไปทอดก็ได้ครับ ทั้งสองแบบล้วนแต่รสชาติดีทั้งสิ้น
Modak เป็นอาหารอันดับหนึ่งที่ใช้บูชาพระพิฆเนศ ทั้งนี้ก็เพราะมีตำนานเล่าว่าพระพิฆเนศโปรดปรานการเสวยเกี๊ยวชนิดนี้มาก ทำให้ชาวฮินดูมักจะถวาย Modak ในการบูชาวันแรกของเทศกาล Ganesh Chaturthi ครับ
2. Ladoo
Ladoo เป็นขนมหวานที่พระพิฆเนศโปรดปรานเป็นอันดับสองรองมาจาก Modak ขนมชนิดนี้เป็นขนมทรงกลมคล้ายโดนัทที่ทำมาจากมะพร้าว แป้งจากถั่ว (อย่างเช่นถั่วชิกพี) น้ำตาล ผงเครื่องเทศ หลังจากนั้นจะนำไปทอดในน้ำมันหรือเนย แล้วชุบน้ำเชื่อมเป็นการปิดท้ายครับ
ทั้งนี้ Ladoo มีหลายแบบด้วยกัน ซึ่งจะต่างกันแล้วแต่สูตรและวัตถุดิบ แต่แบบที่เป็นที่นิยมมากที่สุดในเทศกาลบูชาพิฆเนศคือ Motichoor Ladoo ซึ่งมีสีเหลืองทองครับ
อย่างไรก็ดีจากที่เคยชิมมาแล้ว ผมบอกเลยว่าขนมชนิดนี้หวานมากถึงมากที่สุด กินไปลูกนึงนี่น้ำตาลขึ้นสมองเลยครับ
3. Satori
Satori เป็นแผ่นแป้งทอดคล้ายกับโรตี แต่ตัวแป้งจะหวานด้วยตัวของมันเอง โดยทำมาจากแป้งชิกพี และนมแห้ง (Khoya) และจะนำไปทอดจนกรอบ สูตรนี้เป็นสูตรที่มาจากรัฐมหารัชตะ หรือเมืองมุมไบครับ
แป้งชนิดนี้นอกจากจะใช้ทำบูชาพระพิฆเนศแล้ว ยังสามารถใช้บูชาเทพเจ้าองค์อื่นๆ ในเทศกาลอย่างดิวาลีได้เช่นกัน
4. Puran Poli
Puran Poli เป็นอีกหนึ่งเมนูที่ชาวอินเดีย (โดยเฉพาะในรัฐมหารัชตะ) นิยมใช้ถวายต่อองค์พระพิฆเนศ ลักษณะของมันจะเป็นแป้งทอดยัดไส้ ตัวไส้จะมีรสหวาน เพราะใส่ผลไม้แห้ง ถั่วหวาน ลูกเกดหรือมะพร้าวเข้าไปครับ เมนูนี้หวานมากๆ อีกเช่นเดียวกัน
5. Shrikhand
Shrikhand เป็นของหวานที่ทำมาจากโยเกิร์ตที่ถูกรีดของเหลวออกแล้ว น้ำเชื่อมกุหลาบ และเครื่องเทศ เวลาเสิร์ฟมักจะโรยหน้าด้วยผลไม้แห้งหรือถั่ว ชาวอินเดียแถบรัฐมหารัชตะและคุชราดนิยมถวายขนมหวานชนิดนี้ให้กับองค์พระพิฆเนศคู่กับขนมอื่นๆ ครับ
6. Poori Bhaji
Poori Bhaji เป็นแกงมันฝรั่งที่เสิร์ฟคู่กับ Poori หรือแป้งทอดทรงกลมที่ถูกนำไปทอดในน้ำมันร้อนๆ จนกรอบ เมนูนี้เป็นที่นิยมในการถวายพระพิฆเนศในรัฐมหารัชตะครับ
7. Banana Sheera
Banana Sheera หรืออีกชื่อหนึ่งว่า Sapaath เป็นขนมหวานที่ไม่มีอะไรซับซ้อน นั่นคือกล้วยบดที่ถูกนำมาคลุกเคล้ากับแป้ง semolina เนยและน้ำตาล รูปร่างหน้าตาจะคล้ายกับมันฝรั่งบด (mashed potato) ของชาติตะวันตก แต่เมื่อกินเข้าไปแล้ว แทบจะละลายในปากได้เลย ตัวขนมมีรสหวานจัดตามสไตล์อินเดียครับ
ชาวอินเดียนิยมทำเมนูนี้ถวายต่อเทพเจ้าในเทศกาลสำคัญๆ ซึ่งก็รวมไปถึงพระพิฆเนศด้วยครับ
8. Medu Vada
Medu Vada เป็นแป้งทอดทรงกลมที่มีรูตรงกลางเหมือนกับโดนัทไม่มีผิดเพี้ยน ตัวแป้งจะทำมาจากถั่ว urad แล้วนำไปทอดครับ เวลาเสิร์ฟอาจจะเสิร์ฟคู่กับ chutney หลายๆ ชนิด ซึ่งช่วยเพิ่มรสชาติและความหวานได้อย่างดีเยี่ยม
เมนูนี้นิยมใช้ถวายต่อองค์พระพิฆเนศในทางตอนใต้ของอินเดีย อย่างเช่นรัฐทมิฬนาฑูเป็นต้นครับ
9. Payasam
สำหรับชาวอินเดียทางตอนใต้ เมนูที่ขาดไม่ได้ในการถวายแต่พระพิฆเนศคือ Payasam ครับ ลักษณะของเมนูนี้คือข้าวที่ต้มในนมสด มะพร้าว น้ำตาลจากอ้อย และเครื่องเทศต่างๆ จะว่าไปเมนูนี้ก็คล้ายกับข้าวโอ๊ตรสหวานที่มีกลิ่นอายของอินเดียอยู่ด้วยครับ
10. Badam Burfi
Badam Burfi เป็นของหวานที่นิยมทำขึ้นเพื่อเฉลิมฉลองเทศกาลต่างๆ แทบทุกเทศกาลของอินเดีย ตัวขนมทำมาจากแป้งถั่วอัลมอนต์ น้ำตาล และผงกระวาน และโรยหน้าด้วยถั่วพิสตาชิโอ นอกจากใช้บูชาเทพแล้ว ขนมชนิดนี้ยังนิยมใช้เป็นของขวัญที่มอบให้กับเครือญาติและเพื่อนฝูงในโอกาสสำคัญด้วยครับ
หาขนมหวานบูชาพระพิฆเนศได้ที่ไหนดี?
สำหรับใครที่นับถือองค์พระพิฆเนศ และอยากบูชาองค์เทพในช่วงเวลาสำคัญๆ อย่าง Ganesh Chaturthi คุณสามารถหาซื้อขนมเหล่านี้ได้ที่ร้านขนมอินเดียหลายแห่งที่ถนนพาหุรัด หรือตรอกใกล้กับวัดพระศรีอุมาเทวี (วัดแขกสีลม) ครับ