นวนิยายสามก๊กเป็นนิยายอิงประวัติศาสตร์ที่แต่งโดยหลอกว้านจงและเป็น 1 ใน 4 สุดยอดของวรรณกรรมจีน ด้วยความที่หลอกว้านจงเป็นยอดนักประพันธ์ทำให้เนื้อเรื่องในนิยายสามก๊กดูเหมือนเรื่องจริงมาก หลายคนที่อ่านโดยเฉพาะนักเรียนประถมมัธยมอาจจะคิดว่าเรื่องในสามก๊กเป็นเรื่องจริงทั้งหมด ซึ่งอันที่จริงแล้วไม่ใช่เลย
หนึ่งในตัวละครที่หลอกว้านจงเสริมความเก่ง ความเท่ให้มากที่สุดคือ กวนอู (Guan Yu) ในโพสนี้เราจะมาดูกันว่าวีรกรรมใดบ้างของกวนอูที่ไม่เคยเกิดขึ้นจริง
1.บุกเดี่ยวสังหารฮัวหยง
ในนิยายสามก๊ก กวนอูได้แสดงความเก่งกาจครั้งแรกด้วยขอขี่ม้าบุกออกไปสังหารฮัวหยง แม่ทัพเอกของฝ่ายตั๋งโต๊ะ ภายในเวลาไม่กี่นาที กวนอูก็สามารถใช้ง้าวของเขาสังหารฮัวหยงได้สำเร็จ
แต่ในหน้าประวัติศาสตร์แล้ว หลักฐานทางประวัติศาสตร์อย่างซานกว๋อจื่อของเฉินโซ่วและหนังสือโฮ่วฮั่นซูกลับไม่เคยบันทึกว่ามีการปะทะระหว่างกวนอูและฮัวหยง เฉินโซ่วบันทึกไว้แค่ว่าฮัวหยงพ่ายแพ้ต่อซุนเกี๋ยน พ่อของซุนกวนและถูกสังหารในที่รบ
ดังนั้นกวนอูน่าจะไม่เคยพบหน้าฮัวหยงเลยด้วยซ้ำ หลอกว้านจงจึงน่าจะนำความดีความชอบของซุนเกี๋ยนมาใส่ให้กับกวนอู
2. ตั้งเงื่อนไขสามข้อแก่โจโฉ
ในนิยายสามก๊ก กวนอูหลงกลโจโฉจนตกอยู่ในที่ล้อม แต่ยังคงเกียรติยศของตัวเอง ด้วยการเสนอเงื่อนไขสามข้อแก่โจโฉ ถ้าโจโฉยอมรับได้ กวนอูจะยอมจำนน เงื่อนไขทั้งสามได้แก่
- กวนอูยอมจำนนต่อฮ่องเต้ มิใช่ยอมจำนนต่อโจโฉ
- ภรรยาทั้งสองของเล่าปี่ต้องได้รับการดูแลอย่างดี
- ถ้าเล่าปี่อยู่ที่ใด กวนอูจะจากโจโฉไปทันที
โจโฉรับเงื่อนไขของกวนอูได้ กวนอูจึงยอมจำนนต่อโจโฉ
อันที่จริงแล้วในหน้าประวัติศาสตร์ ไม่เคยมีหลักฐานใดๆ ที่ให้ข้อมูลว่ากวนอูทำเช่นนั้น กวนอูยอมจำนนต่อโจโฉจริงๆ โจโฉเองได้ดูแลเขาอย่างดี พร้อมกับตั้งให้เป็นแม่ทัพด้วย
ดังนั้นในหน้าประวัติศาสตร์ กวนอูจึงไม่ได้มีความเป็นฮีโร่เหมือนกับในนิยายแต่อย่างใด
3. สังหารบุนทิว
ในนิยายสามก๊ก โจโฉกับอ้วนเสี้ยวรบกัน อ้วนเสี้ยวได้ให้งันเหลียงเป็นแม่ทัพยกมาตีกองทัพของโจโฉ กองทัพของโจโฉแตกกระจัดกระจายเพราะไม่มีใครต้านงันเหลียงได้ โจโฉจำต้องให้กวนอูออกรบ ภายในเวลาไม่นานกวนอูก็สามารถสังหารงันเหลียงได้สำเร็จ อ้วนเสี้ยวจึงให้บุนทิวมาล้างแค้นให้งันเหลียง แต่กลับถูกกวนอูสังหารอีกคนหนึ่ง
ในพงศาวดารของเฉินโซ่ว กวนอูได้สังหารงันเหลียงแต่เพียงผู้เดียว แต่ไม่ปรากฏว่าได้สังหารบุนทิว เฉินโซ่วอธิบายแต่เพียงว่าบุนทิวถูกสังหารหลังจากพ่ายแพ้ต่อกองทัพของโจโฉ และไม่ได้ระบุว่ากวนอูเป็นผู้สังหารบุนทิวเหมือนกับที่สังหารงันเหลียง
ดังนั้นหลอกว้านจงจึงน่าจะแต่งเติมความดีความชอบของกวนอูให้ดูมากกว่าความเป็นจริงอีกตามเคย
4. ฝ่าด่าน 5 ด่านของโจโฉ
ในนิยายสามก๊ก หลังจากที่กวนอูทราบว่าเล่าปี่อยู่กับอ้วนเสี้ยว กวนอูจึงพาภรรยาทั้งสองของเล่าปี่ไปหาเล่าปี่ ระหว่างทางนายด่านทั้งห้าพยายามขัดขวางกวนอูไม่ให้เดินทางต่อไป กวนอูจำต้องใช้กำลังสังหารพวกเขาทั้งหมด เพื่อที่จะเดินทางไปหาเล่าปี่ให้ได้
ในหน้าประวัติศาสตร์แล้ว ไม่มีหลักฐานใดๆที่แสดงให้เห็นว่ากวนอูใช้กำลังผ่านด่านทั้ง 5 ออกไป พงศาวดารเล่าแค่เพียงว่ากวนอูอำลาโจโฉและพาภรรยาทั้งสองไปหาเล่าปี่เพียงเท่านั้น
เทคนิคของหลอกว้านจงใช้ในที่นี้น่าจะเป็นการ dramatize หรือ romanticize (ทำเรื่องให้มันเวอร์ๆ มีความดราม่า) เพื่อที่เรื่องจะได้สนุก น่าติดตาม เรื่องจะได้ไม่จืดชืด และยังเพิ่มเกียรติยศและความเป็นฮีโร่ให้กับกวนอูด้วย
5. กวนอูปล่อยโจโฉ
ในนิยายสามก๊ก โจโฉพ่ายแพ้ย่อยยับต่อพันธมิตรซุนกวน-เล่าปี่ในศึกเซ็กเพ็ก โจโฉจึงต้องหนีหัวซุกหัวซุนจากทหารพันธมิตร อนึ่งขงเบ้งได้มอบหมายให้แม่ทัพต่างๆ นำทหารไปดักรอโจโฉไว้ตลอดทาง หนึ่งในแม่ทัพคนดังกล่าวคือกวนอู ผู้ที่รับมอบหมายให้ดักรอโจโฉเป็นคนสุดท้าย
กวนอูกลับขัดคำสั่งที่ได้รับ และยินยอมปล่อยให้โจโฉเดินทางต่อไปโดยไม่ทำอันตราย เพราะเห็นแก่บุญคุณของโจโฉ และสภาพอันน่าอนาถของโจโฉในเวลานั้น การกระทำของกวนอูทำให้กวนอูเกือบโดนประหารชีวิตโดยขงเบ้ง
พงศาวดารซานกว๋อจื่อที่เขียนถึงประวัติของกวนอูกลับไม่ได้ระบุไว้สักตัวเดียวว่ากวนอูได้ปล่อยโจโฉไป ทั้งๆที่ถ้าเป็นเรื่องจริง มันจะเป็นเหตุการณ์สำคัญ เรื่องนี้จึงเห็นได้ชัดว่าเป็นการ dramatization ของนักประพันธ์อย่างหลอกว้านจงอีกครั้งหนึ่ง
6. กวนอูจี้โลซก
ในนิยายสามก๊ก หลังจากที่เล่าปี่ได้ยึดเมืองเสฉวนได้แล้ว เล่าปี่ได้มอบหมายให้กวนอูดูแลรักษาเมืองเกงจิ๋ว ซุนกวนที่ต้องการเมืองเกงจิ๋วคืนจากเล่าปี่จึงส่งให้โลซกมาเป็นทูตในการเจรจากับกวนอู
กวนอูจึงเดินทางไปยังค่ายง่อโดยนำง้าวของตนเองไปด้วย ระหว่างการเจรจากวนอูเห็นว่าพวกทหารง่อกำลังจะทำอันตรายตน เขาจึงฉวยง้าวขึ้นมา พร้อมกับดึงตัวโลซกไปเป็นตัวประกันระหว่างที่ตนเองกำลังเดินกลับไปที่เรือ เมื่อกวนอูก้าวเท้าขึ้นเรือแล้ว เขาจึงปล่อยโลซกไป
ในหน้าประวัติศาสตร์ กวนอูไปเจรจากับโลซกตามปกติ และปฏิเสธที่จะคืนเมืองเกงจิ๋วให้กับฝ่ายง่อ การเจรจาของทั้งสองฝ่ายล้มเหลว แต่ไม่ได้มีการจี้อย่างในนิยายแต่อย่างใด
ส่งท้าย
ด้วยความที่หลอกว้านจงเป็นนักประพันธ์ชั้นเยี่ยมและลำเอียงมาทางฝ่ายจ๊กก๊ก บุคคลสำคัญของจ๊กก๊กจึงถูกนำเสนอในทางที่ดีกว่าความเป็นจริง ขงเบ้งเองก็เป็นหนึ่งในนั้น นอกจากนี้หลอกว้านจงยังเปลี่ยนชะตากรรมของตัวละครในนิยายให้ต่างไปจากประวัติศาสตร์หลายคนด้วย ถ้าสนใจอ่านต่อได้ที่นี่