บัลเล่ต์ (Ballet) เป็นศิลปะชั้นสูงอันเก่าแก่ของรัสเซีย ในสมัยจักรวรรดิรัสเซียแล้วนั้น นักบัลเล่ต์เป็นผู้ที่มีชื่อเสียงยิ่งกว่าดารานักแสดงในปัจจุบันเสียอีก พวกเขาและเธอเป็นส่วนหนึ่งของชนชั้นสูงในราชสำนัก และได้รับโอกาสให้ร่วมโต๊ะอาหารของซาร์แห่งรัสเซียอยู่บ่อยครั้ง ซาร์นิโคลัสที่ 2 ซาร์องค์สุดท้ายของรัสเซียก็เคยมีคู่รักเป็นนักบัลเล่ต์หญิงก่อนที่จะสมรสกับซาริซาอเล็กซานดรา
ศิลปะแขนงนี้ได้รับการสืบทอดมาจนถึงปัจจุบันและยังคงมีการแสดงอยู่ที่มอสโก และเซนต์ปีเตอร์สเปิร์ก บัลเล่ต์ของรัสเซียได้รับการยกย่องว่าเป็นหนึ่งในการแสดงบัลเล่ต์ที่ยอดเยี่ยมที่สุดในโลก
แต่ป้ญหาสำคัญคือ เราอยากดูบัลเล่ต์ก็จริง แต่ไม่รู้ว่าจะดูเรื่องอะไรดี ดังนั้นในโพสนี้ ผมจะมาแนะนำบัลเล่ต์ 5 เรื่องที่มีชื่อเสียงและควรดูถ้าได้ไปเที่ยวรัสเซียครับ
1. Swan Lake (1876)
Swan Lake (Лебеди́ное о́зеро) เป็นบัลเล่ต์ที่มีชื่อเสียงที่สุดของรัสเซียก็ว่าได้ บัลเล่ต์นี้ถูกประพันธ์โดยไซคอฟสกี้ (Tchaikovsky) หนึ่งในปรมาจารย์บัลเล่ต์ผู้โด่งดังที่สุดตลอดกาลในปี ค.ศ.1876
Swan Lake เล่าถึงเจ้าชาย Siegfried ที่กำลังถูกบังคับให้เลือกเจ้าสาวเพื่อแต่งงาน แต่เจ้าชายไม่ปรารถนาจะทำเช่นนั้น เพราะเขาต้องการแต่งงานกับหญิงสาวที่ตนเองรักเท่านั้น เย็นวันหนึ่ง Benno เพื่อนของเจ้าชายเห็นหงส์บินข้ามหัวตนเองและเจ้าชายไป เขาจึงเสนอให้เจ้าชายออกไปล่าสัตว์เพื่อที่อารมณ์ขุ่นมัวจะได้ดีขึ้น
ระหว่างที่ล่าสัตว์ เจ้าชายเดินทางมาถึงทะเลสาบแห่งหนึ่ง เขาได้พบเห็นหงส์ตัวหนึ่งกลายร่างเป็นมนุษย์ผู้หญิงที่งดงามมาก เธอมีนามว่า Odette ที่แท้จริงแล้วเธอเป็นมนุษย์แต่ถูกสาปให้เป็นหงส์ในเวลากลางวัน เธอจะคืนร่างได้ที่ทะเลสาบแห่งนี้ในเวลากลางคืนเท่านั้น คำสาปนี้จะสลายไปเมื่อมีคนที่ไม่เคยรัก Odette มาก่อน สาบานว่าจะรักเธอไปตลอดกาลนาน
เรื่องจะจบอย่างไร จะจบลงแบบแฮปปี้เอนดิ้งหรือจบแบบโศกนาฏกรรม ตรงนี้คงต้องไปดูเองแล้วแหละครับ
เนื่องจาก Swan Lake เป็นที่นิยมมาก ทำให้หาดูไม่ยากนัก โรงละครทั่วไปในมอสโกและเซนต์ปีเตอร์สเปิร์กมีแสดงเรื่องนี้อย่างแน่นอน อย่างไรก็ตามโรงละครไม่ได้แสดงเรื่องนี้ทุกวัน และเปลี่ยนไปตามโอกาส เพราะฉะนั้นต้องตรวจสอบตารางล่วงหน้าด้วยครับ
2. The Nutcracker (1892)
The Nutcracker (Щелкунчик, Балет-феерия) อีกหนึ่งผลงานระดับตำนานของไซคอฟสกี้ บัลเล่ต์เรื่องนี้มีชื่อเสียงไม่แพ้ Swan Lake และเป็นหนึ่งในเรื่องที่ดีที่สุดตลอดกาล
The Nutcracker เล่าถึงหญิงสาวคนหนึ่งที่ได้รับของขวัญเป็นตุ๊กตาไม้ที่แกะสลักเป็นรูปทหารตัวหนึ่งจากพ่อทูนหัวของเธอ เธอหลงใหลตุ๊กตาตัวนี้ทันทีที่ได้รับมัน
ปรากฏว่าในคืนวันหนึ่ง ตุ๊กตาไม้ตัวดังกล่าวกลับมีขนาดใหญ่ขึ้นจนเท่าคนจริง และกลายร่างเป็นเจ้าชายรูปงามคนหนึ่ง! เจ้าชายได้ขอให้หญิงสาวเดินทางไปยังอาณาจักรขนมหวานของเขา เรื่องราวอันพิศวงจะดำเนินต่อไปอย่างไรกันแน่?
ทั้ง Nutcracker และ Swan Lake ต่างเป็นเรื่องที่ดูง่าย เพราะพลอตเรื่องเหมือนนิยายแฟนตาซีทั่วไป ทำให้เข้าใจได้ง่าย บางคู่มือแนะนำว่าให้ถ้าคิดไรไม่ออกก็ดูสองเรื่องนี้แหละครับ ง่ายดีไม่ซับซ้อน
3. Sleeping Beauty (1889)
Sleeping Beauty (Спящая красавица) เป็นบัลเล่ต์ของไซคอฟสกี้อีกเช่นเดียวกัน และแน่นอนว่าเป็นเรื่องที่มีชื่อเสียงที่สุด เช่นเดียวกับสองเรื่องด้านบน
Sleeping Beauty เล่าถึงเจ้าหญิงออโรร่าที่เพิ่งเกิดได้ไม่นาน ในพิธีทางศาสนาที่ทำให้ให้กับเธอ บิดาและมารดาของเธอกลับไม่ได้ชวนภูติปีศาจนางหนึ่งมาที่งานด้วย นางจึงโกรธมากและสาปเจ้าหญิงออโรร่าว่า เมื่อเธออายุได้ 16 ปี เจ้าหญิงจะทิ่มนิ้วของเธอเข้าไปในกระสวยเย็บผ้า และจะถึงแก่ชีวิต
โชคยังดีที่เทพีแห่งความดีงามอีกองค์อยู่ที่นั่นด้วย นางจึงเปลี่ยนคำสาปเป็นว่า เมื่อเจ้าหญิงอายุได้ 16 ปี เจ้าหญิงจะทิ่มนิ้วของเธอเข้าไปในกระสวยเย็บผ้า และจะหลับไปนาน 100 ปี หลังจากนั้นจะมีเจ้าชายรูปงามองค์หนึ่งมาจูบเธอ และเธอจะฟื้นขึ้นมา
เรื่องหลังจากนี้ทุกท่านน่าจะทราบกันดีอยู่แล้วจากนิทานเทพนิยายที่เคยอ่านๆ กันทั่วไป ผมจึงขออนุญาตไม่เล่าต่อ
บัลเล่ต์เรื่อง Sleeping Beauty นี้เคยได้รับการยกย่องว่าเป็นสุดยอดแห่งบัลเล่ต์ หรือ สุดยอดแห่งการแสดงตะวันตกด้วยซ้ำไป นักบัลเล่ต์ระดับตำนานของรัสเซียอย่างแอนนา พัฟลอฟนา (Anna Pavlovna) เคยดูเรื่องนี้ตอนเธอยังเป็นเด็ก และมันทำให้เธอสนใจที่จะเป็นนักบัลเล่ต์นับตั้งแต่บัดนั้น
ดังนั้นไม่ต้องสงสัยว่า Sleeping Beauty ควรจะอยู่ในรายชื่อของบัลเล่ต์ที่น่าดูอย่างแน่นอน
4. La Bayadère (1877)
La Bayadère หรือ The Temple Dancer (Баядерка) เป็นบัลเล่ต์ของ Ludwig Minkus จุดเด่นของเรื่องนี้อยู่ที่ความอลังการงานสร้างที่โดดเด่นเหนือเรื่องอื่นๆ นักบัลเล่ต์แต่ละคนต้องมีประสบการณ์สูงถึงจะได้เล่นเรื่องนี้
ตัวเนื้อเรื่องเริ่มต้นที่เมืองแห่งหนึ่งในประเทศอินเดีย โดยเล่าถึง นักเต้นรำหญิงคนหนึ่งชื่อ Nikiya และนักรบชื่อ Solor ทั้งสองสาบานว่าจะซื่อสัตย์กันตลอดไป แต่แล้วราชาแห่งเมืองดังกล่าวกลับเลือกที่จะมอบบุตรสาวให้กับภรรยาของ Solor ส่วนพราหมณ์ระดับสูงในราชสำนักคนหนึ่งก็ต้องการครอบครองตัว Nikiya ทำให้พราหมณ์วางแผนจะปองร้าย Solor ผู้ที่เขามองว่าเป็นมารหัวใจของเขา
ดังนั้นความรักของทั้ง Nikiya และ Solor จึงเปี่ยมไปด้วยอุปสรรค ทั้งสองจะได้ครองคู่กันหรือไม่ หรือว่าเรื่องจะจบลงด้วยโศกนาฏกรรมกันแน่?
La Bayadère เป็นหนึ่งในบัลเล่ต์ระดับคลาสสิกของรัสเซีย และได้รับการยกย่องว่าเป็นหนึ่งในบัลเล่ต์เรื่องที่ดีที่สุดที่เคยเกิดขึ้นมาบนโลกนี้
5. Spartacus (1956)
Spartacus (Спартак) เป็นบัลเล่ต์ที่แปลกไปจากเรื่องอื่นในโพสนี้ เพราะว่าเป็นเรื่องเดียวที่เริ่มแสดงในยุคโซเวียต ส่วนเรื่องอื่นล้วนแต่เริ่มแสดงในยุคจักรวรรดิรัสเซียทั้งนั้น Spartacus เป็นผลงานอันเยี่ยมยอดของ Aram Khachaturian นักประพันธ์ตัวฉกาจแห่งโซเวียต
พลอตเรื่องของ Spartacus อ้างอิงมาจากประวัติของ Spartacus กบฏแห่งสาธารณรัฐโรมันที่มีชื่อเสียงโด่งดัง มันจึงไม่ใช่แนวเจ้าหญิงเจ้าชายแฟนตาซีเหมือนกับเรื่องอื่นๆ แต่ให้ความสำคัญไปกับการต่อสู้ทางด้านชนชั้นแทน ท่านที่ไม่ชอบแนวแฟนตาซีอาจจะชื่นชอบเรื่องลักษณะนี้มากกว่าก็เป็นได้
หาข้อมูลเพิ่มเติมได้ที่