สงครามกลางเมือง (Civil War) เป็นเหตุการณ์ในประวัติศาสตร์ที่เกิดขึ้นบ่อยครั้งในหน้าประวัติศาสตร์ ด้วยความที่เหตุการณ์นี้มักมีดราม่าและการต่อสู้อย่างดุเดือดมากมาย ทำให้หนังหรือภาพยนตร์ที่เกี่ยวกับสงครามกลางเมืองได้ถูกสร้างบ่อยครั้ง และจัดว่าเป็นที่นิยมในระดับหนึ่ง
ผมจึงขอรวบรวมหนัง 5 เรื่องที่มี Background เป็นสงครามกลางเมืองมาให้ทุกท่านดูว่ามีเรื่องอะไรบ้าง ซึ่งแต่ละเรื่องก็นำเสนอประเด็นและสงครามที่แตกต่างกันออกไป
1. Doctor Zhivago (1965)
Doctor Zhivago (1965) หนึ่งในหนังที่ได้รับการยอมรับว่าเป็นหนังที่ดีที่สุดเรื่องหนึ่งตลอดกาล โดยสร้างขึ้นจากนวนิยายชื่อเดียวกันของนักเขียนชาวรัสเซียชื่อ Boris Pasternak
หนังเรื่องนี้เล่าประวัติศาสตร์รัสเซียก่อนการปฏิวัติรัสเซีย ไปจนถึงสงครามกลางเมืองรัสเซียระหว่างพวกบอลเชวิค (ฝ่ายแดง) และพวกรัสเซียขาว ผ่านสายตาของตัวละครสมมติ ยูริ จิวาโก (Yuri Zhivago) และคู่รักของเขา ลารา แอนติโปวา (Lara Antipova)
ยูริ จิวาโก ผู้นี้เป็นแพทย์ในจักรวรรดิรัสเซีย (Russian Empire) ในช่วงก่อนการปฏฺิวัติ เหตุการณ์ช่วงการปฏิวัติได้เปลี่ยนชีวิตของเขาไปตลอดกาล ทั้งเรื่องการงานและความรัก เขาจะใช้ชีวิตอย่างไรในช่วงเวลาอันปั่นป่วนและวุ่นวายนี้
Doctor Zhivago ได้รับรางวัลออสการ์จำนวน 10 รางวัล แต่ได้มาทั้งหมด 5 รางวัล โดยแพ้ให้กับ The Sound of Music ในรางวัล Best Picture
2. Gettysburg (1993)
Gettysburg (1993) เป็นหนังสงครามกลางเมืองอเมริกา ตัวหนังเล่าถึงการต่อสู้ครั้งสำคัญที่เมืองเล็กๆ ชื่อ Gettysburg ซึ่งเป็นการต่อสู้ที่กำหนดชะตาว่าฝ่ายใด (ระหว่างฝ่ายเหนือหรือฝ่ายใต้) จะเป็นผู้ชนะในสงครามกลางเมือง
หนังเรื่องนี้ถือว่ามีฉากการต่อสู้เยอะ และเล่ารายละเอียดได้ดีมากในช่วงเวลาสามวันที่สงครามนี้ดำเนินไป แต่ละฉากก็สมจริง สามารถใช้ศึกษาประวัติศาสตร์ได้เลยทีเดียว ถ้าอยากดูฉากต่อสู้แบบไม่เน้นดราม่ามากนัก แนะนำเรื่องนี้เลยครับ
3. Cleopatra (1963)
ชื่ออาจจะดูไม่ใช่ แต่จริงๆ แล้วเรื่องนี้เป็นหนังสงครามกลางเมืองเรื่องหนึ่ง
หนังเล่าถึงชีวิตของราชินีคลีโอพัตราแห่งอียิปต์ เธอได้เข้าไปข้องเกี่ยวในการเมืองโรมันและมีส่วนสำคัญให้เกิดสงครามกลางเมืองครั้งใหญ่ในอาณาจักรโรมันระหว่าง มาร์ค แอนโทนี ชู้รักของเธอ และออคเตเวียนหลานชายของซีซาร์
ภาพยนตร์เรื่องนี้ถึงแม้จะเก่ามากแล้ว แต่ก็นำเสนอสงครามครั้งสุดท้ายของอาณาจักรโรมัน (Final War of the Roman Republic) โดยเฉพาะยุทธนาวีอันยิ่งใหญ่ที่อัคติอุม (Battle of Actium) ได้เป็นอย่างดี
หนังเรื่องนี้เป็นหนังที่บริษัทอย่าง 20th century Fox ทุ่มทุนลงไปมาก จนบริษัทเกือบจะเจ๊งเลยทีเดียว สุดท้ายแล้วแม้ว่าหนังเรื่องนี้กลายเป็นหนังที่ทำเงินมากที่สุดในปี ค.ศ.1963 แต่ Fox ก็ขาดทุนอยู่ดี เพราะลงทุนค่าโฆษณาและอื่นๆ ไปมากกว่านั้นมาก
คลีโอพัตราได้เข้าชิงออสการ์ 9 รางวัล และได้มาทั้งสิ้น 4 รางวัล
4. Assembly (2007)
Assembly หรือ 集结号 เป็นหนังสงครามกลางเมืองที่ทำโดยผู้กำกับชาวจีน หนังเล่าถึงเหตุการณ์สงครามกลางเมืองในช่วงปี ค.ศ.1948 ระหว่างพรรคก๊กมินตั๋ง (นำโดยเจียงไคเช็ก) และพรรคคอมมิวนิสต์ (นำโดยเหมาเจ๋อตง)
หนังเล่าถึงร้อยเอก กูจื่อตี้ แห่งกองทัพปลดปล่อยแห่งประชาชน (People’s Liberation Army, PLA) ได้เข้าร่วมยุทธการหวยไห่ ยุทธการสำคัญในสงครามกลางเมืองจีน ในสมรภูมิเขาได้ประสบกับความโหดร้ายในสมรภูมิที่ส่งผลกระทบอย่างมากต่อจิตใจของเขา นอกจากนี้เขายังต้องต่อสู้กับโชคร้ายและการเข้าใจผิดอีกด้วย
หนังเรื่องนี้ประสบความสำเร็จมากในประเทศจีนทั้งในเรื่องรายได้และรางวัล
5. Glory (1989)
หนังเรื่องนี้เป็นหนังสงครามกลางเมืองอเมริกันอีกเรื่องหนึ่ง แต่ได้สะท้อนในอีกมุมหนึ่งต่างออกไปจากเรื่อง Gettysburg
เรื่องนี้ได้เล่าถึงชีวิตของร้อยเอก โรเบิร์ต ชอว์ (เขามีตัวตนอยู่จริงในหน้าประวัติศาสตร์) นายทหารผิวขาวที่ได้ทำหน้าที่บังคับบัญชากองร้อยอาสาสมัครที่เป็นทหารผิวดำล้วน
แก่นหลักของเรื่องนี้อยู่ที่การเล่าถึงชีวิตของทหารผิวดำในสงครามกลางเมืองสหรัฐว่ามีความคิดอย่างไรต่อสงครามครั้งนี้ และแสดงถึงความมุ่งมั่นและความกล้าหาญของพวกเขาในสมรภูมิที่ทำให้รัฐบาลยอมรับในที่สุด
หนังได้รับรางวัลออสการ์จำนวน 3 รางวัล จาก 5 รางวัลที่เข้าชิง
ส่งท้าย
ต่างกับหนังสงครามโลกครั้งที่ 1 และสงครามโลกครั้งที่ 2 หนังสงครามกลางเมืองจะเน้นไปที่การต่อสู้ระหว่างคนในชาติเดียวกัน ทำให้เกิดซีนอารมณ์ที่เจ็บปวด ต่างจากความรู้สึกชาตินิยมที่สัมผัสได้จากหนังสงครามโลกทั้งสองครั้ง
อย่างไรก็ตาม ถ้าชอบหนังประวัติศาสตร์สไตล์เจ็บปวด บีบคั้น รวมไปถึงร่วมลุ้นว่าจะรอดหรือไม่รอด ผมแนะนำหนังที่เกี่ยวกับการสังหารหมู่ในสงครามโลกครั้งที่สองครับ