ซาร์อีวานที่ 4 (Ivan IV) ทรงได้รับการขนานนามว่า อีวาน “ผู้เลวร้าย” หรือ Ivan The Terrible เพราะพฤติกรรมโหดๆ หลายๆ อย่างของพระองค์ แต่มีการวิเคราะห์ว่าจริงๆ แล้ว พระองค์ทรง “เลวร้าย” เฉพาะต่อพวกโบยาร์ หรืออภิสิทธิ์ชนเท่านั้น พระองค์ไม่เคยเลวร้ายต่อประชาชนทั่วไป
มีตำนานที่แพร่หลายในหมู่ราษฎรชาวรัสเซียว่า
วันหนึ่งอีวานปลอมพระองค์ไปตรวจตราความเป็นอยู่ของราษฎรตามลำพัง พระองค์พูดคุยกับโจรผู้หนึ่งจนสนิทสนมเป็นเพื่อนกัน โจรคนดังกล่าวจึงชวนอีวานให้ร่วมกันไปขโมยของในบ้านต่างๆ อีวานตกลงไปกับโจรคนดังกล่าวแต่โดยดี
โจรคนดังกล่าวพาอีวานไปขโมยของในร้านหลายแห่ง อีวานก็ติดตามไปขโมยของด้วย จนกระทั่งอีวานบอกโจรคนดังกล่าวว่า
พวกเราบุกไปขโมยของในท้องพระคลังของซาร์ดีกว่าน่า
เมื่อโจรคนดังกล่าวได้ยิน เขากลับโกรธมาก เขาใช้มือตบหน้าอีวานอย่างแรง พร้อมกับตะโกนว่า
ฉันลักขโมยมาไม่รู้นานเท่าไรแล้ว แต่ฉันไม่เคยคิดจะขโมยทรัพย์สินของซาร์!
ต่อมาโจรพูดต่อไปว่า
พวกเราไปขโมยของในบ้านของไอ้พวกโบยาร์ดีกว่า ไอ้พวกนี้ได้เงินมามากมายโดยไม่ทำอะไรเลย!
ในเวลาต่อมา อีวานเปิดเผยตัวตนว่าพระองค์คือซาร์ พระองค์แต่งตั้งให้โจรผู้นี้เป็นที่ปรึกษาของพระองค์
ตำนานเรื่องนี้เป็นการแสดงออกว่า เหล่าราษฎรมองอีวานว่าเป็นซาร์ผู้เป็นมิตรกับเหล่าประชาชนเพื่อต่อสู้กับพวกโบยาร์ สถานะของซาร์ในฐานะผู้ปกครองผู้รักประชาชนนี้ดำเนินต่อไปอีกหลายร้อยปี จนกระทั่งถึงเหตุการณ์อาทิตย์เลือด หรือ Bloody Sunday ในปี 1905
ส่วนพวกโบยาร์หรือชนชั้นอภิสิทธิ์ชนของรัสเซียก็เป็นที่เกลียดชังของชาวรัสเซียเสมอมาไม่ว่าจะอยู่ในยุคใดสมัยใด พวกนี้มีอำนาจและอิทธิพล และครอบครองที่ดินจำนวนมหาศาลในรัสเซีย เหล่าประชาชนจึงมองว่าพวกโบยาร์ขูดรีดประชาชน โดยที่ไม่ได้ทำอะไรเลย
หากแต่ว่าจริงๆ แล้วซาร์อีวานอาจจะไม่ใช่ซาร์ผู้เลวร้ายเลยก็เป็นได้ แต่สมญานามที่ว่าพระองค์เลวร้ายมาจากการแปลเป็นภาษาอังกฤษที่ผิดมาตั้งแต่โบราณ ในภาษารัสเซีย อีวานทรงได้รับสมญานามว่า Ива́н Гро́зный หรือ Ivan Grozny คำว่า Grozny แปลได้ว่า ทรงพลัง หรือ น่าสะพรึงกลัว ดังนั้น อีวานก็ควรจะเป็น อีวานผู้ทรงพลัง หรือ อีวานผู้น่าสะพรึงกลัว ไม่ใช่ อีวานผู้เลวร้าย ในระยะหลังนักประวัติศาสตร์จึงเริ่มมองพระองค์ในมุมใหม่เป็นที่เรียบร้อยแล้ว
ถึงกระนั้นสิ่งที่พระองค์ทรงทำไว้ก็รุนแรงไม่น้อย อย่างที่จะได้เล่าต่อไปในโอกาสหน้า