ยิ่งกว่าทานอส! ไข้ทรพิษ: มฤตยูล่าสังหารชนพื้นเมืองในทวีปอเมริกา

คนไทยหลายคนน่าจะรู้จักฝีดาษ หรือ ไข้ทรพิษ (Smallpox) เป็นอย่างดี โรคนี้ได้เคยระบาดในอยุธยา ทำให้ผู้คนจำนวนมากมายล้มตายลง แม้กระทั่งสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวหน่อพุทธางกูร กษัตริย์องค์หนึ่งในสมัยอยุธยาก็สวรรคตด้วยโรคนี้

หากแต่ว่าการระบาดในไทยไม่อาจเทียบได้กับการระบาดที่เกิดขึ้นในอีกส่วนหนึ่งของโลกเลยแม้แต่น้อย ดินแดนที่ว่าก็คือดินแดนในทวีปอเมริกาทั้งสอง ที่ทำให้ผู้เสียชีวิตมีจำนวนมหาศาล

เกิดอะไรเกิดที่นั่นกันแน่

ปูมหลัง

ในปีค.ศ 1492 คริสโตเฟอร์ โคลัมบัสได้เดินทางมาถึงทวีปอเมริกาพร้อมกับเรือธงชื่อว่า Santa Maria และได้เดินทางกลับไปถึงการค้นพบดังกล่าว ราชสำนักสเปนตลอดไปจนถึงนักผจญภัยต่างตื่นเต้นเป็นอย่างยิ่ง ชาวสเปนจึงเริ่มต้นส่งกองเรือและผู้คนมาสำรวจดินแดนแห่งนี้

ต่อมาพวกสเปนค้นพบว่ามีอาณาจักรที่ยิ่งใหญ่อยู่ในทวีปอเมริกาอยู่ถึงสองแห่งได้แก่ อาณาจักรแอซแทค (Aztec Empire) ในเม็กซิโก และ อาณาจักรอินคา (Inca Empire) ในเปรู

พวกสเปนเห็นว่าทั้งสองอาณาจักรร่ำรวยมหาศาลจึงเกิดความโลภ พวกเขาต้องการจะครอบครองดินแดนของอาณาจักรทั้งสองเหล่านี้ กองกำลังของชาวสเปนอย่างเหล่านักรบ Conquistador ที่ติดอาวุธหนักอย่าง หอกยาว (Lance), ปืนไฟ (Arquebus), ดาบคมกริบที่ทำมาจากเหล็กกล้าจึงได้เข้ามาเพื่อสำรวจและรุกราน

นอกจากนี้พวกสเปนยังนำอีกสิ่งหนึ่งมาด้วย พวกสเปนไม่ได้ตั้งใจจะนำมา แต่มันติดมาด้วยอย่างที่พวกเขาไม่ตั้งใจ ซึ่งพวกมันกลายเป็นอาวุธที่ดีที่สุดที่ดีกว่าอาวุธชนิดไหน

สิ่งนั้นคือโรคต่างๆของโลกเก่า (Old World) โดยเฉพาะไข้ทรพิษ

ไข้ทรพิษทำลายอาณาจักร

ไข้ทรพิษเป็นโรคที่น่ากลัวและน่าขยะแขยงสำหรับคนทั่วไปที่พบเห็น เพราะผู้ป่วยจะมีตุ่มผุดขึ้นไปทั่วร่างกาย สิ่งที่ทำให้เกิดโรคคือเชื้อไวรัสชื่อ Variola ในปัจจุบันไข้ทรพิษหมดสิ้นไปจากโลกแล้ว เพราะการปลูกฝีในช่วงศตวรรษที่ 20

เนื่องจากรูปน่าขยะแขยง ท่านดูรูปผู้ป่วยไข้ทรพิษได้ที่นี่

ในช่วงศตวรรษที่ 16 ไวรัสไข้ทรพิษติดมากับตามข้าวของเครื่องใช้ในเรือของพวกสเปนที่เดินทางมาจากยุโรป แต่พวกสเปนจำนวนมากไม่ติดโรค เพราะมันระบาดมานานแล้ว ทำให้บางคนมีภูมิคุ้มกันต่อโรค

แต่สำหรับชาวพื้นเมืองอเมริกันแล้ว พวกเขาไม่มีภูมิคุ้มกันต่อโรคเลย

ในปี ค.ศ 1519 เฮอร์นัน คอร์เตส (Hernan Cortes) ได้ขึ้นฝั่งที่ชายฝั่งเม็กซิโก และได้ค้นพบอาณาจักรแอซแทคในเม็กซิโก หนึ่งในทหารสเปนของคอร์เตสมีเชื้อไข้ทรพิษอยู่ เมื่อพวกสเปนเข้าไปในเมือง Tenochtitlan เมืองหลวงของอาณาจักรแอซแทค ทหารคนดังกล่าวที่มีเชื้อไข้ทรพิษก็เข้าไปด้วย

หลังจากนั้นไม่นาน เชื้อไข้ทรพิษจึงติดต่อจากทหารสเปนคนดังกล่าวไปสู่พวกชาวพื้นเมือง

พวกชาวพื้นเมืองไม่มีภูมิคุ้มกันโรคเหมือนกับพวกสเปน นอกจากนี้พวกเขายังไม่เคยเห็นโรคเหล่านี้มาก่อน ความรู้ทางด้านระบาดวิทยาก็เรียกได้ว่าเป็นศูนย์ พวกแอซแทคจึงไม่มีการกักกันโรคแต่อย่างใด ด้วยเหตุนี้เองพลเมืองในเมือง Tenochtitlan จึงล้มตายราวกับใบไม้ร่วง

อย่างไรก็ตาม ถึงแม้จะมีการกักกันโรค แต่ไม่ใช่ว่าจะกักกันไข้ทรพิษได้ง่ายๆ ระยะฟักตัวของเชื้อโรคคือ 10-14 วัน และอาการเริ่มแรกก็คือ มีไข้ อาเจียน และมีตุ่มที่ปาก เหมือนกับโรคอื่นๆ ทั่วไป การแยกผู้ป่วยออกจากประชากรที่ไม่ป่วยจึงทำได้ยาก

หลักฐานของชาวสเปนบันทึกว่าในเมือง Tenochtitlan มีซากศพของชาวพื้นเมืองกลาดเกลื่อนไปหมด ชาวเมืองมากกว่า 25% เสียชีวิต นอกจากนี้โรคยังระบาดไปทั่วทุกส่วนของอาณาจักรแอซแทค ทำให้อาณาจักรอ่อนแอลงมาก สุดท้ายเฮอร์นัน คอร์เตส จึงฉวยโอกาสเข้ายึดครองอาณาจักรได้สำเร็จ

ว่ากันว่าในเม็กซิโกที่เดียวก็มีชนพิ้นเมืองเสียชีวิตถึง 1 ล้านคนแล้ว ดังนั้นไม่ต้องสงสัยเลยว่า นี่เป็นอาวุธที่ดีที่สุดของพวกสเปน

ในอาณาจักรอินคาเองก็ไม่แตกต่างกัน ไข้ทรพิษได้ระบาดไปทั่วทั้งดินแดนเปรู พวกอินคาเองยังมีโครงสร้างพื้นฐานที่ยอดเยี่ยมเพราะมีถนนเชื่อมทั้งสี่ด้านของอาณาจักร ทำให้การสัญจรสะดวกขึ้น แต่มันก็ทำให้ไข้ทรพิษระบาดจากที่หนึ่งไปอีกที่ได้ง่ายขึ้นด้วย

ช่วงปี ค.ศ.1527 จักรพรรดิอินคา Huayna Capac ทรงประทับอยู่ที่ Quito พระองค์ทรงหวาดกลัวกับไข้ทรพิษมาก ทำให้พระองค์ตัดสินพระทัยหลบหลีกไปพำนักส่วนพระองค์โดยไม่พบปะกับผู้ใด แต่สายไปเสียแล้ว ก่อนหน้านี้พระองค์ทรงติดไข้ทรพิษไปแล้ว Huayna Capac และองค์รัชทายาท รวมไปถึงขุนนางระดับสูงของอินคาจำนวนมากต่างจากโลกนี้ไปด้วยไข้ทรพิษ

ว่ากันว่าในอาณาจักรอินคามีชาวพิ้นเมืองเสียชีวิตมากถึง 200,000 คน อาณาจักรอินคาจึงอ่อนแอลง การที่รัชทายาทสิ้นพระชนม์ด้วย ทำให้เกิดสงครามกลางเมืองในอาณาจักรอินคา เปิดโอกาสให้ปิซาร์โร นายทหารชาวสเปนใช้กำลังอาวุธที่ทันสมัยบดขยี้กองทหารขี้โรคของพวกอินคาจนแตกยับเยิน และยึดครองอาณาจักรได้ในที่สุด

ยิ่งกว่าทานอส

ผลของไข้ทรพิษที่มีต่อชาวพื้นเมืองไม่ได้จบสิ้นหลังจากการล่มสลายของแอซแทคและอินคา มันยังระบาดต่อไปและทำให้ชาวพื้นเมืองเสียชีวิตมากกว่า 60% (ไข้ทรพิษจึงรุนแรงกว่าการดีดนิ้วของทานอสเสียอีก)

ไม่กี่ปีหลังจากชาวสเปนยึดอาณาจักรอินคาได้สำเร็จ ไข้ทรพิษได้สังหารประชากรชาวพื้นเมืองร้อยละ 60-90 ของอาณาจักร แต่มีคำบอกเล่าว่า พวกสเปนบางคนใช้ไข้ทรพิษเป็นอาวุธ ด้วยการโยนผ้าห่มของผู้ป่วยไข้ทรพิษใส่เหล่าชาวพื้นเมืองอื่นๆ

อาณาจักรอินคามีประชากรก่อนที่พวกสเปนจะเข้ามาถึง 10 ล้านคน แต่ไม่กี่ทศวรรษผ่านไปพบว่าประชากรชาวพิ้นเมืองอินคาเดิมมีไม่ถึง 1 ล้านคนเท่านั้น ส่วนใหญ่แล้วพวกเขาตายเพราะโรคระบาดที่เรียกว่าไข้ทรพิษนี่เอง

การบาดเจ็บล้มตายด้วยไข้ทรพิษอย่างที่พระเจ้าในศาสนาของเขาไม่สามารถช่วยอะไรได้ ขณะที่บาทหลวงคริสเตียนชาวสเปนบางคนสามารถช่วยได้เพราะได้เรียนรู้วิชาแพทย์มาบ้าง ทำให้ชาวพื้นเมืองในทวีปอเมริกาเลิกศรัทธาในพระเจ้าของพวกเขา และหันมานับถือศาสนาคริสต์จำนวนมาก โดยเฉพาะนิกายโรมันคาทอลิก ปัจจุบันศาสนาคริสต์นิกายโรมันคาทอลิกจึงเป็นศาสนาหลักของผู้คนในอเมริกากลางและอเมริกาใต้จนถึงทุกวันนี้