หนึ่งในเรื่องน่าฉงนในหน้าประวัติศาสตร์รัสเซียคือ ซาร์พอลที่ 1 (พาเวลที่ 1) เป็นลูกของใคร?
คำถามนี้เป็นคำถามที่มีข้อโต้แย้งกันมาสองสามร้อยปีแล้ว
ในทางกฎหมายแล้ว ซาร์พอลที่ 1 ทรงเป็นพระโอรสของซาร์ปีเตอร์ที่ 3 และซาริซาแคทเทอรีนมหาราช
แต่จริงๆ แล้วเป็นเช่นนั้นรึเปล่า??
ลูกของใครกันแน่?
ปีเตอร์ที่ 3 และแคทเทอรีนต่างไม่ถูกกันโดยสิ้นเชิง ปีเตอร์เหมือนว่าจะรักใครก็ได้ยกเว้นภรรยาของเขา ปีเตอร์แอบซุกกิ๊กไว้หลายคน และไม่สนใจไยดีแคทเทอรีนเลย
นานไปแคทเทอรีนก็เอาอย่างบ้าง เธอก็มีกิ๊กของเธอเช่นเดียวกัน การมีกิ๊กของทั้งสองฝ่ายเกิดขึ้นตั้งแต่ปีเตอร์ที่ 3 ยังเป็นแค่เซซาร์เรวิช (มงกุฎราชกุมาร) ด้วยซ้ำไป
สำหรับแคทเทอรีนแล้ว ช่วงที่เธอให้กำเนิดพอล เธอมีชู้รักชื่อ เซอร์เกย์ ซัลตีคอฟ (Sergei Saltykov) เสนาบดีผู้ดูแลวัง ดังนั้นในทางทฤษฎีแล้ว พอลก็มีสิทธิ์เป็นบุตรของซัลตีคอฟ
แคทเทอรีนเองก็เหมือนว่าปรารถนาจะให้เป็นเช่นนั้น เพราะตัวเธอเขียนในไดอารี่ว่า เธอเกือบจะมั่นใจเต็มร้อยว่าพอลเป็นลูกของซัลตีคอฟ
ถ้าพอลเป็นลูกของซัลตีคอฟจริง พอลก็มียังมีเชื้อสายโรมานอฟอยู่ดี เพราะซัลตีคอฟมีเลือดโรมานอฟอยู่ด้วย ยายทวดของเขาเป็นพี่สาวของซาร์มิคาอิลที่ 1 แห่งโรมานอฟที่ได้บัลลังก์หลังจากที่ขับไล่ชาวโปลออกไปได้สำเร็จ นอกจากนี้เขายังมีสายเลือดราชวงศ์รูริคด้วย
แต่เมื่อเทียบกับปีเตอร์ที่ 3 แล้ว ซัลตีคอฟมีความเป็นรัสเซียมากกว่าแน่ๆ โดยไม่มีข้อสงสัย
ถึงแม้แคทเทอรีนจะยืนยันเป็นมั่นเป็นเหมาะ เมื่อพอลเติบโตขึ้น พอลกลับมีรูปร่างและนิสัยเหมือนกับปีเตอร์ราวกับแกะ พอลเป็นคนเตี้ยและไม่หล่อ นอกจากนี้ยังมีนิสัยชอบหัวร้อน กร่างๆ ห่ามๆ และยังชอบทำอะไรแบบเยอรมันเช่นเดียวกับปีเตอร์ เช่นแต่งกาย และสวนสนามแบบเยอรมัน
ทุกสิ่งของพอลตรงข้ามกับซัลตี้คอฟอย่างสิ้นเชิง เพราะซัลตีคอฟเป็นคนหน้าตาดี รูปร่างสูง มีความเยือกเย็น
แคทเทอรีนกลบเกลื่อน
สิ่งที่สนุกในประเด็นนี้ก็คือ ตัวแคทเทอรีนเองก็หวังให้พอลเป็นลูกของซัลตีคอฟ แต่เมื่อเขาโตขึ้น รูปร่าง ลักษณะนิสัย และสิ่งอื่นๆ เหมือนกับจะประกาศดีเอ็นเอที่อยู่บนหน้าของพอลว่า เขาเป็นลูกชายของปีเตอร์ ไม่ใช่ซัลตีคอฟ
แคทเทอรีนน่าจะเห็นเช่นนั้น เธอจึงพยายามกลบเกลื่อน หรือ “แถ” ในไดอารี่ของเธอว่า
น้องชายของซัลตี้คอฟก็เป็นคนอัปลักษณ์เหมือนกัน ดังนั้นพอลอาจจะไปได้เชื้อของตระกูลซัลตี้คอฟที่อัปลักษณ์มาก็ได้
หลายท่านอาจจะสงสัยว่าทำไมแคทเทอรีนถึงไม่อยากให้พอลเป็นลูกของปีเตอร์?
สาเหตุสำคัญคือแคทเทอรีนไม่ชอบทั้งปีเตอร์และพอล ที่เธอไม่ชอบพอลอาจจะเพราะว่าเขาคล้ายกับปีเตอร์มากด้วยซ้ำไป การเห็นพอลก็เท่ากับเห็นปีเตอร์ ผู้ที่เธอเคยยึดอำนาจมาเมื่อหลายสิบปีก่อน
ดังนั้นเมื่อพอลมีลูกชื่อ อเล็กซานเดอร์ แคทเทอรีนต้องการจะยกบัลลังก์รัสเซียให้กับอเล็กซานเดอร์ไปเลย และไล่พอลไปอยู่ที่อื่น
สรุปแล้วพอลเป็นลูกใคร?
ปัจจุบันยังไม่มีใครสรุปได้ว่าพอลเป็นลูกของใครกันแน่ ถ้าจะพิสูจน์ก็ต้องเปิดโลงพระศพ ตรวจ DNA ให้รู้แล้วรู้รอดไปเลย แต่จะเปิดออกมาก็ไม่คุ้ม เพราะต้องเปิดทั้งสองโลง พระศพอาจจะเสียหายก็ได้
นอกจากนี้สภาพศพของปีเตอร์เองก็ไม่สมบูรณ์เท่าไรนัก เพราะไม่ได้ทำพิธีฝังอย่างเป็นทางการหลังจากที่สวรรคต พอลเป็นผู้ย้ายพระศพของปีเตอร์กลับมาประดิษฐานที่ป้อมปีเตอร์แอนด์พอลอย่างเป็นทางการหลังจากที่เขาขึ้นครองราชย์ พระศพนี้จะเป็นของปีเตอร์จริงๆ รึเปล่าก็ไม่มีใครตอบได้
เพราะฉะนั้นก็ปล่อยให้มันเป็นความน่าฉงนในประวัติศาสตร์ไปดีกว่า
แล้วคำยืนยันของแคทเทอรีนเชื่อถือไม่ได้หรือ?
ในยุคที่ความรู้ทางด้านวิทยาศาสตร์ยังไม่พัฒนา การยืนยันของแคทเทอรีนย่อมมีน้ำหนักน้อยลง โดยเฉพาะถ้าเธอมีความสัมพันธ์ทางเพศกับทั้งสองคนในระยะเวลาใกล้เคียงกัน แคทเทอรีนเป็นคนฉลาด เธออาจจะมี hidden agenda อยู่ก็เป็นได้
อย่างไรก็ตาม สำหรับชนรุ่นหลังของราชวงศ์โรมานอฟอย่าง ซาร์อเล็กซานเดอร์ที่ 3 เหลนของพอลแล้วนั้น พระองค์ต้องการให้พอลเป็นลูกของซัลตีคอฟ เพื่อที่พระองค์จะได้มีเลือดรัสเซียมากขึ้นเล็กน้อยนั่นเอง